Menno Steketee
Het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) is een octrooi toegekend op een technisch-mechanische uitvinding die het piloten makkelijker maakt om op te stijgen met een tiltrotor, een kruising tussen een vliegtuig en een helikopter.
Volgens bedenker Henk Haverdings van de NLR-vinding, voluit Convertible Collective Power Lever (CCPL) genoemd, is ‘een engineering-opzet inmiddels afgerond en kan het concept binnenkort op de helikoptersimulator worden beproefd.’
Bij een helikopter is het stijgvermogen afhankelijk van de zogenoemde collective, een hendel die zorgt dat alle rotorbladen collectief onder een andere hoek gaan staan en dus meer of minder lift genereren. Het benodigde vermogen wordt indirect door de motoren geleverd, omdat die trachten het rotortoerental constant te houden. Bij een vliegtuig regelt de throttle, simpel gezegd: de gashendel, direct de stuwkracht of het vermogen. Een tiltrotor, die verticaal moet kunnen landen of opstijgen, waarna de motorgondels langzaam in horizontale stand draaien, heeft beide regelingen nodig.
Een tiltrotor zoals de Amerikaanse V-22 Osprey in dienst bij het Marine Corps en speciale eenheden, maakt, eenvoudig uitgelegd, gebruik van een throttle om het vermogen van de motoren te regelen, en indirect daarmee de stuwkracht van de rotoren. De CCPL combineert de functies van throttle èn collective.
Dit is niet alleen technisch eleganter, het heeft ook voordelen bij vliegopleidingen. Bij tiltrotors is er namelijk altijd het dilemma of deze gevlogen moeten worden door vliegtuigpiloten of helikoptervliegers – de Osprey heeft zelfs unieke tiltrotorpiloten. Dankzij de CCPL vervaagt het onderscheid tussen helikopter en vliegtuig waardoor beide types vliegers eenvoudiger vertrouwd kunnen raken met de tiltrotor.
Het patent op deze hendel is niet los worden te zien van het Europese project NICETRIP, waarbinnen NLR een belangrijke rol speelt. Dat project beoogt de ontwikkeling van een technologiedemonstrator van een civiele tiltrotor.
