Herman Damveld
De sterkste aardbeving tot nu toe, die door de aardgaswinning in Groningen werd veroorzaakt, vond bijna vijf jaar geleden plaats, op 16 augustus 2012, bij Huizinge in de gemeente Loppersum en had een kracht van 3.6 op de schaal van Richter. In korte tijd waren er 2.200 schademeldingen.
De aandacht van de bevolking ging vooral uit naar schadeherstel. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) startte een studie naar de risico’s en legde die voor aan de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en het KNMI. Begin 2013 publiceerde het SodM de conclusie dat zwaardere aardbevingen waarbij 118 doden kunnen vallen, niet uit te sluiten zijn.
Opvallend is dat het SodM deze studie deed, maar geen gebruik kon maken van risicomodellen van de exploitant, de NAM. In die tijd hield de NAM zich vooral bezig met onderzoek naar bodemdaling.
De SodM-studie sloeg in als een bom en vormde het begin van jarenlange discussies over wat een veilige gaswinning zou kunnen zijn. Het was dus niet een actiegroep die de knuppel in het hoenderhok gooide, maar het SodM.
Een voorbeeld: in april 2016 diende de NAM een winningsplan in voor het Groningen-veld, maar het SodM had nogal wat kritiek op dit winningsplan. We lezen in het advies op pagina 4 dat: ‘de onderzoeken van de NAM een sterk technologisch karakter hebben en dat een breder maatschappelijk perspectief, zoals op het voorkomen van schade, overlast en maatschappelijke onrust, veelal ontbreekt.’ Op pagina 9 nog explicieter: ‘De modellen en berekeningen van de NAM van het veiligheidsrisico zijn beperkt bruikbaar voor het opstellen van een advies over het winningsniveau.’ Niet bepaald een geruststellende conclusie.
De NAM ging aan de slag om een betere studie te maken, maar slaagde daar blijkbaar niet in. Want in april 2017 stelde het SodM in een advies dat er nog geen model is ‘dat kan voorspellen bij welk productieniveau seismische risico’s overeenkomen met de veiligheidsnormen.’ Het seismologisch model van de NAM is ‘helaas niet geschikt om te toetsen of aan veiligheidsnormen voldaan wordt. Dit laatste is een belangrijke taak van de toezichthouder.’ Met andere woorden: of de gaswinning voldoet aan veiligheidsnormen, is onbekend. Het is stuitend dat de regering dit tolereert.
Het SodM bracht dit advies uit vanwege het relatief grote aantal bevingen rond Loppersum in vrij korte tijd. Daar zijn de breuken ‘kritisch gespannen’ en kan een beetje meer gas winnen volgens het SodM ‘leiden tot een zwaardere beving.’
Vijf jaar na de beving bij Huizinge is dus nog steeds onbekend wat een veilige omvang van de gaswinning is. Dat bleek opnieuw op 14 juli jongstleden, bij een zitting van de Raad van State over de gaswinning. Zware aardbevingen blijven mogelijk. Politici die beweren dat bij de gaswinning de veiligheid voorop staat, kennen de feiten niet. De waarheid is: op dit moment is onbekend wat veilig is.
