Thomas van de Sandt
In zijn laatste termijn als president probeert Barack Obama nadrukkelijk iets na te laten voor de toekomst en doet hij zijn best te laten zien wat er allemaal nu al goed gaat in de VS.
En dus klonk hij in zijn laatste State of the Union vorige week opvallend positief: ‘Steeds opnieuw is ons verteld de toekomst te vrezen en een halt toe te roepen aan veranderingen […] En elke keer hebben wij die angsten overwonnen.’ Met technologie als belangrijke bondgenoot, zo benadrukte hij.
Waar technologie en wetenschap in onze Troonrede vaak niet meer dan een bijzin krijgen toebedeeld, stelde Obama het onderwerp zelfs centraal in een van de ‘vier grote vragen’ voor de VS: ‘Hoe laten we bij het oplossen van onze grootste uitdagingen technologie vóór ons werken en niet tégen ons?’ Hij kondigde een ‘moonshot’-onderzoeksprogramma tegen kanker aan, onder leiding van vicepresident Joe Biden; hij wees op de Amerikaanse inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan en de rol van technologie daarbij; hij prees zijn eigen regering om het beschermen van ‘open internet’, het creëren van industrie-hotspots, het verbeteren van technologie-onderwijs en het online krijgen van scholieren en gezinnen met een lager inkomen.
Hoewel de Republikeinen hem – zoals gebruikelijk – weghoonden, heeft Obama inderdaad redenen om zichzelf op de borst te kloppen. Hij is de eerste Amerikaanse president die klimaatverandering serieus neemt en zijn best doet om het wereldwijd op de agenda te zetten. Wetenschap kreeg een groot stuk van de taart bij zijn Recovery and Reinvestment Act uit 2009 en ook sindsdien heeft hij consequent het belang van wetenschap en technologie verdedigd. Bovendien hebben zijn persoonlijke inspanningen bijgedragen aan nieuwe regelgeving die netneutraliteit in de VS beschermt en gelden hij en zijn staf sowieso als ict-adepten. Zo werd de State of the Union voor het eerst live uitgezonden op diverse videostreams en toonde Obama zich daarvoor en daarna actief op social media.
Natuurlijk heeft hij niet alles op technologiegebied onder controle. Met name het continue spanningsveld tussen privacy en veiligheid op het internet levert de nodige kopzorgen op. Aan de ene kant is er de machtstrijd tussen de veiligheidsdiensten en Silicon Valley over de mate waarin de overheid toegang mag claimen tot versleutelde privégegevens. Aan de andere kant is er het onvermogen om IS-propaganda van de social media te weren.
Maar al met al heeft het technologiebeleid onder Obama een positieve ontwikkeling doorgemaakt. Het is maar de vraag of die ontwikkeling niet stokt onder de volgende president. Zowel Hillary Clinton – die al liet zien niet zo handig met haar email om te gaan – als haar mogelijke Republikeinse tegenstrevers – Donald Trump voorop – toonden zich beduidend minder internet-savvy en zullen r&d-investeringen niet hoog op de agenda hebben staan. Zeker met een Republikeinse president kan onderzoek naar klimaatverandering en duurzame technologie een behoorlijke knauw krijgen.
Gelukkig staan de Amerikaanse wetenschap en technologie – veelal gefinancierd met behulp van privégelden – grotendeels op eigen benen en kunnen zij een stootje hebben. Dus toch maar naar Obama luisteren en onbevreesd de toekomst in. Maar kritisch blijven mag wel, toch?
