‘Onterecht slecht beeld van Nederlands onderwijs’

Erwin Boutsma

In een vorige week verschenen rapport stellen drie onderwijskundigen van de Universiteit Twente dat het beeld dat het bergafwaarts gaat met het onderwijs in Nederland, grotendeels onjuist is. Alleen op het gebied van taal en rekenen op het voortgezet onderwijs is een lichte teruggang te zien.

De Nederlandse leerling zit gemiddeld over alle vakgebieden nog steeds vér boven het Europees gemiddelde en behoort ook wereldwijd tot de top, al is de score daar iets minder goed, mede door de hoge scores van onder meer Japan, Singapore, Korea en Taiwan. Dit is de belangrijkste conclusie van het lijvige rapport ‘Perspectieven op onderwijskwaliteit’ van prof.dr. Jaap Scheerens, dr. Hans Luyten en dr. Jan van Ravens, alledrie onderzoekers van het Institute for Behavioral Research van de Universiteit Twente. Zij voerden het literatuuronderzoek uit in opdracht van de Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO.

 

De onderwijskundigen legden verschillende internationale studies over de kwaliteit van onderwijs van de afgelopen vijftien jaar naast elkaar. Alleen bij middelbareschoolleerlingen vonden ze op het gebied van taal- en rekenvaardigheid een lichte achteruitgang, die ze vooral toeschrijven aan de tendens om in Nederland steeds minder kinderen naar het speciaal onderwijs te sturen.

 

De onderzoekers trokken nog een aantal opvallende conclusies. Ze wijzen erop dat er in Nederland ‘extreem veel’ verschillende vormen van voortgezet onderwijs bestaan en dat leerlingen al vroeg worden gedwongen keuzes te maken die beslissend zijn voor latere opleidingen of beroepen. Beide constateringen zijn ‘indicatoren voor slechtere prestaties en meer ongelijkheid’ en ‘belemmeren doorstroming naar hogere vormen van voortgezet onderwijs en deelname aan het hoger onderwijs’, aldus het rapport.

 

Meest opvallende conclusie is echter, dat er volgens de onderzoekers meer ruimte zou moeten zijn voor ‘gestructureerde inbreng door deskundigen bij verbeteringsprogramma’s’ en minder autonomie voor scholen. Deze conclusie lijkt niet verenigbaar met recente geluiden uit het veld en – later – de politiek, dat er meer moet worden vertrouwd op de competentie van leerkrachten en dat er minder strakke regels van overheidswege moeten worden opgelegd aan het onderwijssysteem.