Opvolger ‘Walrus’ wellicht uit Nederland

Menno Steketee

Damen Shipyards Group en het Zweedse Saab willen samen de opvolger van de Walrus-onderzeeboten van de Koninklijke Marine ontwikkelen en bouwen.

Dat maakten beide ondernemingen op 20 januari bekend. Algemeen wordt verwacht dat Defensie komend voorjaar het principebesluit zal nemen om vier nieuwe boten te bouwen, waarvan dan de eerste in 2025 in de vaart komt. Hans Spaans, Director Naval Sales Support van Damen: ‘Er zijn vanzelfsprekend grote uitdagingen in zo’n complex project, maar wat ons betreft kunnen ze op zeker moment in Vlissingen-Oost worden gebouwd. Ruimte genoeg.’

Het A26-model van Saab, dat eerder de Zweedse onderzeebootbouwer Kockums overnam, wordt veelvuldig genoemd als basismodel dat aan Nederlandse ontwerpeisen kan worden aangepast. Nederlandse onderzeeboten vullen vanouds een niche tussen kustonderzeeërs, zoals van Duitsland, en atoomonderzeeboten, waarmee de grote mogendheden varen. ‘Maar we kunnen ook van een eigen, nationaal ontwerp uitgaan waarbij internationale partners aanhaken’, zegt Spaans.

De vraag die zich vooral aandient, is hoeveel de Nederlandse technische industrie kan profiteren van de bouw van nieuwe boten. Tien jaar terug concludeerde een overheidsstudie namelijk dat dit, na de ondergang van de onderzeebootproducent RDM, op Nederlandse bodem met louter nationale expertise niet meer mogelijk is. Met name de specialistische bewerking van elastisch staal, wezenlijk onderdeel van de bouw, zou moeten worden uitbesteed.

Volgens Spaans valt dat echter wel mee. ‘Veel expertise is nog aanwezig’, zegt hij, wijzend op een industrieel samenwerkingsverband dat in 2006 in het leven is geroepen. Binnen dit samenwerkingsverband, het Dutch Underwater Knowledge Center (DUKC) , is kennis verzameld voor het lopende project voor de levensduur­verlenging van de vier Walrus-onderzeeboten. Hierin zijn ondermeer TNO Defensie en Veiligheid, MARIN, Imtech Marine & Offshore, Thales Nederland en ingenieursbureau NEVESBU vertegenwoordigd.

NEVESBU, dat deels in handen is van Damen, was betrokken bij het ontwerp van de Walrussen, maar ontwikkelde ook complexe deelsystemen voor ondermeer Duitse en Zuid-Koreaanse onderzeeboten. Spaans: ‘We hebben binnen DUKC al studieprojecten lopen om probleemgebieden te identificeren waar we bij de bouw van nieuwe boten tegenaan zouden kunnen lopen.’

Het wachten is, aldus Spaans, op Defensie. ‘Dat moet niet alleen nog een fiat voor vervanging geven, maar ook, niet onbelangrijk, operationele specificaties formuleren.’ Dat laatste is, ondermeer op technisch gebied, uiterst relevant. Zo is nog niet duidelijk of toekomstige onderzeeboten zich met luchtdoelraketten moeten kunnen verdedigen tegen helikopters en of ook buitenlucht-onafhankelijke voortstuwing noodzakelijk is.