Mischa Brendel
Het Rathenau Instituut heeft zijn jaarlijkse Overzicht Totale Onderzoek Financiering (TOF) gepresenteerd, waarin de cijfers van de r&d-uitgaven van de verschillende ministeries voor een aantal jaar worden gegeven. Hierbij kijkt het Rathenau Instituut niet alleen naar de directe uitgaven (subsidies), maar ook naar de indirecte uitgaven (fiscale maatregelen).
De cijfers bevestigen in feite wat het Rathenau Instituut en anderen eerder al aangaven: de directe uitgaven nemen sterk af, maar de indirecte uitgaven nemen juist sterk toe. Deze zijn vergeleken met andere landen zelfs erg hoog. De overheidsinvesteringen verschuiven dus van onderzoeksinstellingen naar het bedrijfsleven.
In februari kwam het Rathenau Instituut al met de voorlopige cijfers van het r&d-beleid van de overheid voor de periode 2010-2016, maar de staatssecretaris van OCW kwam hierbij met het bezwaar dat deze cijfers geen rekening hielden met de indirecte overheidsuitgaven op het gebied van r&d. De nieuwe cijfers van het Rathenau Instituut houden hier wel rekening mee.
Uit het rapport blijkt dat de directe uitgaven in r&d bij elk ministerie op de lange termijn afnemen t.o.v. 2010, met uitzondering van de ministeries van veiligheid en justitie, en sociale zaken en werkgelegenheid. In totaal geeft de overheid in 2016 bijna 702 miljoen euro minder uit aan r&d dan in 2010. Bij deze cijfers zitten echter diverse tijdelijke maatregelen in, zoals de kenniswerkersregeling en de hightech topprojecten. Maar ook als hiervoor wordt gecorrigeerd, bedraagt de afname van overheidsinvesteringen in deze periode nog altijd 530 miljoen euro. In percentages ten opzichte van het bruto nationaal product dalen de investeringen van 0,84 procent in 2010 naar 0,67 procent in 2016.
In de periode 2010-2016 nemen de indirecte investeringen toe van 1,1 miljard naar 1,2 miljard euro. Volgens de berekeningen van het Rathenau Instituut zijn deze indirecte investeringen echter niet voldoende om het terugschroeven van de directe uitgaven te compenseren. Het instituut berekent dat het huidige beleid van de overheid per saldo leidt tot een daling van 200 miljoen euro in 2016.
