Mischa Brendel
Natuurkunde is veel meer dan alleen maar formules en berekeningen. De Freezing Physics show voor middelbare scholieren van Stichting Rino liet dit eerder al zien. Sinds kort heeft de Leidse stichting van natuurkundestudenten er een tweede show bij: Fast Forward Physics.
Het imago van natuurkundestudies is over het algemeen dat van saaie vakken met veel droge formules en pittig rekenwerk. Dat dit slechts een klein deel van natuurkunde is, laat Stichting Rino zien met haar natuurkunde roadshows. Eerder was er al de Freezing Physics show, rond het thema lage temperaturen. Freezing Physics is nog steeds een succes: de komende maanden is de show volgeboekt.
Hetzelfde geldt voor de nieuwe show Fast Forward Physics voor scholieren in de bovenbouw. ‘Het thema van de nieuwe show is verbanden aantonen tussen de verschillende domeinen van de moderne fysica’, vertelt vijfdejaarsstudent Yorick van Boheemen, een van de circa vijftig studentenvrijwilligers die Rino in totaal telt. Samen met derdejaarsstudente Shannon Vlaar en zesdejaarsstudent Gijs Hijmans verzorgt hij vandaag de drie Fast Forward Physics shows op RSG De Broklede in Breukelen.
Langzaam loopt het lokaal waarin Van Boheemen, Vlaar en Hijmans hun drie shows gaan geven vol. Elk van de drie studenten neemt een show voor zijn of haar rekening. Hijmans presenteert de eerste en begint met de eerste proef: een driehoek van aluminiumfolie die begint te zweven wanneer hij er 30.000 V aan spanning opzet. De uitleg volgt: door de hoge spanning ioniseren de atomen in de lucht direct boven de driehoek. Hierdoor ontstaat een opwaartse druk, waardoor de driehoek gaat zweven. De scholieren lijken echter meer interesse te hebben in de driehoek zelf dan in de verklaring waarom deze zweeft.
Geoefend werkt Hijmans het programma af: van hoge spanning gaat het naar ferrofluids, waarbij de link met stroom (elektro)magnetisme is. Na wegschietende knikkers en opspringende metalen ringen volgen warmte en geluidsgolven. Helaas werkt vanwege een defecte gasslang een van de experimenten niet, waardoor de scholieren niet kunnen zien hoe vlammen op geluid dansen. Af en toe komt er een vraag uit het publiek, waarop Hijmans extra uitleg geeft.
De vonkenregen door aluminiumfolie in de magnetron te doen is een echte aandachtstrekker en ook het laatste experiment – dat helaas maar één van de drie keer goed werkt – blijkt populair. Om te demonstreren hoe het botsen van deeltjes in de Large Hadron Collider in Genève werkt, schieten de drie natuurkundestudenten met een vacuümkanon een pingpongbal af op een kiwi. Het resultaat: een platte bal en een uit elkaar gespatte vrucht. Weer volgt de uitleg over wat dit (als het om atomen was gegaan) had betekend en had opgeleverd, maar ook dit keer zijn de scholieren meer geïnteresseerd in de proef zelf dan in de betekenis ervan.
De drie studenten kijken achteraf tevreden terug op de shows. De scholieren waren weliswaar rumoerig, maar dat is volgens Van Boheemen beter dan het alternatief. ‘Als je een heel rustige klas hebt, krijg je geen enkele vraag vanuit het publiek. Nu was dat gelukkig wel het geval.’
Of door de shows ook echt meer scholieren kiezen voor een natuurkundestudie weten de drie niet. Hijmans: ‘Maar in elk geval hebben we ze laten zien dat natuurkunde meer is dan papierwerk en dat je er hele gave dingen mee kunt doen.’
