Thomas van de Sandt
Het inspecteren van dijken kan effectiever met hulp vanuit de ruimte, zo blijkt uit het onlangs afgeronde Europese Terrafirma-project. Hierbij hield een satelliet de dijken rondom het IJsselmeer in de gaten, tot enthousiasme van de waterschappen Fryslân en Hollands Noorderkwartier.
Voor het project van de Europese ruimtevaartorganisatie Esa, waarin ook Deltares en het Nederlandse bedrijf Hansje Brinker deelnamen, zijn gegevens van de satelliet Envisat uit de periode 2003-2010 geanalyseerd. Hierbij kwamen bewegingen van de waterkeringen aan het licht met een nauwkeurigheid van enkele millimeters per jaar.
De betrokken waterschappen zien in het gebruik van satellieten een welkome aanvulling op de huidige dijkinspectiemethoden. ‘Uit de resultaten blijkt dat satellietmetingen goed bruikbaar zijn bij het ontwerpen van dijkverbeteringen, bij het toetsen van dijken en bij het traceren van eventuele instabiele situaties’, aldus Roald van Gameren, dijkbeheerder bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. ‘Wat het voor ons interessant maakt, is dat kleine afwijkingen zichtbaar worden die we niet met het blote oog kunnen zien’, merkt de Friese waterschapsbestuurder Harry Boon op.
Geen van de betrokken partijen denkt dat satellieten de bestaande fysieke inspecties overbodig zullen maken. ‘Je moet het zien als een eerste waarschuwing. Met de satellietgegevens kun je in één oogopslag zien waar deformatie optreedt. Dat vergelijk je met gegevens over de ondergrond of bijvoorbeeld de plekken waar werkzaamheden in de buurt zijn geweest. Is een verzakking niet goed te verklaren, dan moet je daar bij de eerstvolgende visuele inspectie extra aandacht aan besteden’, zegt Pauline Kruiver van Deltares.
Binnen Terrafirma bleek wel dat er in sommige gevallen te weinig meetpunten waren voor een effectief waarschuwingsysteem. Als het aan Esa ligt, komt daar komend jaar verandering in. Volgens de planning lanceert de ruimteorganisatie in 2013 namelijk twee satellieten (Sentinel 1a en 1b) die veel vaker (eens in de paar dagen) over Nederland komen dan Envisat.
