Damen
Net zoals auto’s steeds meer rijdende computers zijn, worden ook schepen steeds meer digitaal.
De komende jaren zal de maritieme sector een grote inhaalslag maken, denkt Aart Rupert, Chief Information Officer (CIO) van Damen Shipyards Group. Het bedrijf is altijd op zoek naar technici en ingenieurs om de groei bij te houden, maar zoekt nadrukkelijk ook mensen met een achtergrond in de ict.
‘Ik denk dat de goedkopere connectiviteit een van de belangrijkste aanjagers van nieuwe ontwikkelingen is’, zegt Rupert. ‘Wanneer je een schip in een digitaal ecosysteem wilt integreren, moet het eigenlijk altijd online zijn. Dus ook op zee en in afgelegen havens. De laatste jaren is de connectiviteit wereldwijd snel toegenomen. Daar kunnen we in de scheepvaart nu van profiteren. Vanzelfsprekend zijn daar mensen voor nodig die affiniteit hebben met zowel de scheepsbouw als digitalisering.’
Lees verder onder de foto
Aart Rupert, CIO van Damen Shipyards Group
Uiteraard blijft het ontwerpen en bouwen van schepen de core business van Damen. Het bedrijf heeft tenslotte een naam hoog te houden als innovatieve scheepswerf. Tot de sleutelprojecten behoren onder meer de hybride E3 sleepboot, die een aanzienlijke emissievermindering inhoudt, en de bijlboeg, die de stabiliteit van schepen onder extreme omstandigheden verhoogt. In oktober onthulde Damen het vernieuwende ontwerp van een comfortabel superjacht voor poolexpedities of tochten naar afgelegen atollen.
‘Ieder bedrijf, dus ook Damen, maakt dezer dagen deel uit van een digitaal ecosysteem’, vertelt Rupert. ‘Dat geldt niet alleen voor de supply chain en het servicecontact met klanten, maar ook voor het product zelf, in ons geval het schip. Iedere sector kent deze ontwikkeling. Hetzelfde geldt voor het ontwerpproces dat al langer plaatsvindt met 3d-tools. De integratie van die tools met de productiefase is ook iets van de laatste jaren. Maar echt vernieuwend is de integratie met de servicefase.’
Hij geeft een voorbeeld: ‘Wanneer een sensor op een onderdeel meer trillingen waarneemt dan normaal, dan kan dat erop wijzen dat het onderdeel kapot dreigt te gaan. Met die informatie kun je vervolgens preventief onderhoud uitvoeren op een moment dat dit gelegen komt, in plaats van het onderdeel op volle zee moeten vervangen als dit echt kapot gaat. Stel nu dat zoiets een paar keer voorkomt, dan kun je door de koppeling met het leverancierssysteem nagaan of een bepaalde partij van dit onderdeel kwetsbaar is. Of je komt er door de analyse van weergegevens achter dat het onderdeel bij tropische omstandigheden sneller aan vervanging toe is.’
Preventief onderhoud ziet Rupert op dit moment als het grootste winstpunt dat te behalen valt. Met het oog hierop heeft Damen onder andere IBM’s Watson-software aangekocht. Dat is de ’kunstmatige intelligentie’, die bekend werd doordat ze in de Amerikaanse televisiequiz Jeopardy haar menselijke tegenstanders ruimschoots versloeg. Watson omvat algoritmes die gestructureerd verbanden kunnen leggen binnen ongestructureerde data. Damen gebruikt Watson om in talloze bronnen (nieuws, beurskoersen, weerberichten, enzovoort) te zoeken naar informatie die relevant kan zijn voor de omstandigheden waarin schepen zich bevinden – een zoektocht die nog maar net begonnen is en schreeuwt om data-analisten die de handschoen willen oppakken.
Analyses van de buitenwereld hebben uiteraard alleen zin als de eigen data op orde zijn. Dat betekent niet alleen dat alle ontwerpen in detail digitaal beschikbaar moeten zijn, maar ook de product-data: materiaaleigenschappen, leveranciers, leverdata, voorraden en in het geval van software ook versienummers, updates, enzovoort. En dat alles niet alleen van de eigen leverancier, maar soms ook van diens leverancier. Denk bijvoorbeeld aan een pomp waarin een sensor van een derde partij geïntegreerd is. Ook als de leverancier van de pomp er niet meer zou zijn, moet de software van de sensor up-to-date blijven.
‘We gaan er steeds meer naartoe dat ieder schip een ‘digital twin’ heeft’, vertelt Rupert. ‘Dat wil zeggen dat we een schip eerst helemaal in de computer bouwen en testen, voordat het echt gebouwd wordt. Op den duur zullen we vermoedelijk ook het onderhoud eerst doorrekenen. Dan laten we een schip bijvoorbeeld virtueel drie jaar lang onder zware omstandigheden opereren, om te voorspellen welk onderhoud dan noodzakelijk is.’
Als familiebedrijf met Nederlandse roots heeft Damen sinds 1969 ruim 6.000 schepen opgeleverd. Daar komen er jaarlijks zo’n 150 bij. Het bedrijf heeft in totaal wereldwijd 33 werven en diverse gerelateerde bedrijven. Er werken 9.000 mensen, waarvan 3.000 in Nederland. De jaaromzet bedroeg in 2015 ruim € 2 miljard.
Damen staat bekend om het modulariseren van producten en het standaardiseren van werkprocessen. Daardoor kan het onderdelen, tot aan complete rompen toe, op voorraad houden en toch maatwerk bieden aan zijn klanten. Als gevolg daar weer van, kan het korte levertijden aanhouden. In oktober leverde Damen bijvoorbeeld binnen drie dagen na tekening van het contract een baggerschip aan aannemer Van der Lee voor een project in Friesland, een proces dat wel een jaar of langer kan duren bij een meer traditionele aanpak van wens naar ontwerp, naar bouw en oplevering. Dat is onhaalbaar als de logistieke infrastructuur niet tiptop in orde is. Kortom, Damen is al gewend om topprestaties van zijn ict-systemen te eisen.
Dat zal met de huidige uitdagingen niet minder worden. Rupert: ‘Als gezegd, preventief onderhoud is op dit moment het belangrijkste doel van onze innovatie op ict-gebied. Maar het eindpunt is het zeker niet. Denk bijvoorbeeld ook aan autonome schepen of aan een systeem dat de kapitein waarschuwt als hij niet zuinig vaart. Wie bij ons in de digitale innovatie aan de slag gaat, hoeft niet bang te zijn dat hij na een poosje niks meer te doen heeft.’
