Dura Vermeer
Normaal is de Boekeloseweg in Hengelo een drukke weg, de verbinding tussen het centrum en de A35. Nu staan er omleidingsborden en stopborden, want bouwbedrijf Dura Vermeer is bezig een nieuwe brug over het Twentekanaal neer te leggen. ‘Deze brug had niemand verwacht.’ Daarmee krijgt Hengelo een nieuwe ‘poort’ als toegang tot het centrum van Hengelo.
De Boekelosebrug die er lag was verouderd. Projectleider Rick Lormans (37) van Dura Vermeer weet te vertellen dat de vakwerkbrug al twee keer ergens anders dienstdeed: ‘Eerst bij Kampen voor het Ramsdiep, daarna een paar honderd meter hier verderop als ‘Oelerbrug’. In de jaren ’60 hebben ze hem verplaatst naar de huidige Boekeloseweg. Echt circulair bouwen avant la lettre.’ De brug was na al die jaren niet meer geschikt voor de toenemende verkeersbelasting en ook te smal: er konden geen vrachtwagens en auto’s tegelijk overheen. De gemeente Hengelo besloot dat het zo niet langer kon, en trok samen met de Provincie Overijssel en Rijkswaterstaat € 8,2 miljoen uit om de laan, de brug en de oeverconstructie te vernieuwen.
De nieuwe brug wordt een flink stuk breder: van 11,8 m naar circa 20 m. Vooral fietsers en voetgangers krijgen extra de ruimte. De nieuwe brug wordt iets bijzonders: Dura Vermeer, de architect Laurent Ney en de gemeente Hengelo hebben het trots over een ‘bijzonder slanke integraalbrug’. ‘Dat wil zeggen dat de hele constructie aan elkaar vastzit’, legt Lormans uit. ‘Normaal heeft een brug onderdelen die ten opzichte van elkaar kunnen bewegen, maar dat betekent dat je een rubberoplegging en voegovergangen nodig hebt. Die slijten en moet je dus elke twintig jaar vervangen. Deze brug heeft die slijtagegevoelige onderdelen niet. En omdat alles vastzit, het integraal-principe, kun je zo’n slank brugdek ontwerpen.’
De slanke uitvoering zorgt ervoor dat er minder grondstoffen nodig zijn, wat ook energie scheelt bij productie en transport. Van binnen is de brug geen stalen rijvloer waar het wegdek op rust, maar een holle schaal met daarin verstijvingsschotten en een vulling van heel licht schuimbeton. Daar komen puinfundering en een wegdek op. De poedercoating die op de leuning van de brug zit, is ook al een duurzame innovatie. De coating wordt in de oven bij een lagere temperatuur gebakken dan normaal. Daardoor is 87 % minder energie nodig, wat ook voor flink minder CO2-uitstoot zorgt. Lormans: ‘We zijn door de opdrachtgever uitgedaagd om iets speciaals te doen, ook qua materiaalgebruik en duurzaamheid, en dat krijgen ze met deze brug.’
De vorm van de integraalbrug is ook vrij uitzonderlijk: er is niets recht aan en deze is zelfs in twee richtingen gekromd. ‘De bekisting is daarom niet iets dat je zomaar een beetje maakt met een latje hier en daar’, zegt Lormans. ‘Die vormen kun je niet eens met de hand berekenen.’ De bekisting is aan de hand van een 3d-model in elkaar gezet in een fabriek in Venray, en in delen naar Hengelo gebracht. Het is bijna zonde dat de bekisting met zijn stevige houten balken en mooie gelakte ronde vormen weer wordt weggehaald nadat het beton is gestort.’ Hij lacht: ‘Wij stelden ook al voor om hem in Hengelo als skatebaan neer te zetten.’
In november heeft Dura Vermeer de oude brug met vier zware hydraulische vijzels opgetild en op een groot ponton afgevoerd. Begin 2019 moet de nieuwe brug open zijn voor het verkeer. Dat rijdt dan over een wegdek van zonnepanelen. De Boekelosebrug wordt namelijk de eerste brug die zelf energie opwekt. Zelfs met de 660 leds in de leuningstijlen langs weerszijden van het wegdek is de brug nog energieneutraal.
De zonnepanelen zijn een vrij nieuw product van het Franse wegenbouwbedrijf Colas, vertelt procescoördinator Bertine Korevaar (30). ‘Het bijzondere van die panelen is dat ze dun zijn, maar dat er toch zwaar verkeer overheen kan. Dat komt door de speciale harslaag die stroef is maar toch uv-straling doorlaat. Er is al wel eens een fietspad met zonnecellen aangelegd, maar in ons project worden zonnecellen pas echt grootschalig toegepast in de rijbaan op een brugdek.’
Niet alleen de materialen en het ontwerp, ook de manier waarop er wordt gebouwd is state of the art. De brug is volledig in 3d ontworpen, en Dura Vermeer heeft een manier gevonden om het BIM-model ook in 3d te laten zien. Met een Hololens, een holografische computer met een display dat je opzet als een bril, kun je om je heen kijken in ‘mixed reality’. Korevaar: ‘We hebben een veiligheidshelm laten maken waar een Hololens, een gps-module en een kompas aan vastzitten. Als je op de bouwplaats staat en je zet die helm op, dan zie je de brug voor je, op de plek waar hij komt te staan.’
Het 3d-model wordt er tijdens het bouwproces vaak bij gepakt, zegt Lormans. ‘Een timmerman heeft bij deze bijzondere vormen veel meer aan een 3d-model dan aan een platte tekening. Vroeger moest je zes tekeningen naast elkaar leggen, nu kun je het werk bekijken in één model.’ Erg praktisch bij een complex kunstwerk waarbij de wapening precies de curves van de landhoofden moet volgen. Alle stalen staven zijn anders en daarom op maat en met een specifieke curve gemaakt – die allemaal op de juiste plek in het beton krijgen is zeker niet triviaal. ‘We hebben een draaiboek gemaakt over de volgorde waarin we gaan bouwen. Het is een soort stripboek waarin je alle stappen kunt zien, puur om de mannen buiten te instrueren hoe we het gaan doen.’
Lees verder onder de foto
Bertine Korevaar en Rick Lormans: ‘De Boekelosebrug zit boordevol innovaties’
De holografische helm is dan ook méér dan een gadget om klanten en collega’s mee te imponeren, verzekert Korevaar. ‘Hiermee kun je buiten zonder tekening werken, dat gaat flink sneller. En in de toekomst zullen we op deze manier kunnen controleren of wapening goed op zijn plek zit.’ Een klein beetje gek ziet het er wel uit als je met zo’n gevaarte op je hoofd rondloopt. Maar dat gaat snel over, weet Lormans. ‘In het begin is iedereen altijd kritisch, tot ze die helm op hebben en zien wat er mee kan. De landmeter liep ermee rond en zei meteen: ‘Oh dit is wel heel goed eigenlijk’.’
De bouw is niet meer het zware beroep van vroeger, meent projectleider Lormans. De bouw gaat steeds meer om high-end techniek, nieuwe methodes en nieuwe materialen, ook al is dat niet het beeld dat veel mensen er bij hebben. ‘We proberen hier echt op het randje van de stand van techniek te werken. Er wordt heel veel gepraat over BIM en 3d in de bouw, maar wij passen het gewoon toe. Wij bouwen die bekisting eerst in een virtueel model. Wij zien dat hier echt als noodzakelijk.’ Niet dat er met virtuele bruggen geen timmermannen meer nodig zijn: ‘Dat vakmanschap blijft hard nodig om die bekisting te maken.’
Om bruggen neer te kunnen leggen als de nieuwe Boekelosebrug, heeft Dura Vermeer meer vakmensen nodig. In het tijdelijke kantoor van Dura Vermeer in Hengelo werkt een jong team van mensen met veel verschillende achtergronden, van bouwkundigen en mensen uit de civiele techniek tot juristen en communicatiemensen. Om meer ‘getalenteerde starters en doorgewinterde professionals’ aan te trekken wil Dura Vermeer niet alleen laten zien wat voor moois ze maken, maar probeert het bouwbedrijf mensen ook te prikkelen door te vragen ‘Maar wat kan jij?’. Er is genoeg ruimte voor mensen die daar een antwoord op hebben; op de site ‘werken bij Dura Vermeer’ staan ruim honderd vacatures.
Procescoördinator Korevaar droomt ook al van de mooie projecten die ze kan gaan doen na deze brug. ‘Dit is een project van € 8 miljoen, maar Dura Vermeer doet nog veel grotere projecten, bijvoorbeeld om ruimte voor de rivieren te maken. Daarbij komt het proces nog meer aan de orde, dus daar wil ik naartoe.’ Maar alle innovaties maken deze brug wel een ontzettend interessant project, vinden beide ingenieurs. Lormans: ‘Dit is veel leuker dan een ‘standaardbruggetje’, dit is een uitdaging. Vroeger deden ze tien jaar over een gewone brug. Nu starten we minder dan een jaar na het eerste idee en schetsontwerp met het bouwen van een brug die niemand had verwacht en die heel innovatief is. Met een groep mensen nieuwe dingen ontwikkelen om een droom te realiseren, dat is gewoon gaaf.’ Korevaar: ‘Ik sprak laatst iemand van een ander bedrijf die enthousiast tegen me zei ‘heb je gehoord dat ze in Hengelo iets heel gaafs doen met een 3d-helm?’ Nou, daar zit ik dus. Iedereen wil zoiets.’
Benieuwd naar alle mogelijkheden bij Dura Vermeer? Kijk op maarwatkanjij.nl.
