Onderzoekers van de Universiteit van Cambridge hebben met behulp van NASA’s James Webb Space Telescope (JWST) mogelijk de sterkste aanwijzing tot nu toe gevonden voor leven buiten ons zonnestelsel.
Op 124 lichtjaar van de aarde toont exoplaneet K2-18b chemische sporen die op aarde alleen levende organismen aanmaken. Zijn we dichter bij het moment waarop we kunnen zeggen: “we zijn niet alleen“?
K2-18b
K2-18b is geen tweelingbroer van de aarde, maar hij heeft wel interessante eigenschappen. De planeet is 2,6 keer zo groot als de aarde en 8,6 keer zo zwaar. Wat hem extra bijzonder maakt, is dat hij zich in de zogeheten ‘bewoonbare zone’ bevindt — een gebied rond een ster waar vloeibaar water kan bestaan.
Volgens het team van professor Nikku Madhusudhan wijst alles erop dat K2-18b een zogeheten hycean world is: een planeet met een dikke waterstofrijke atmosfeer en een mogelijk enorme oceaan aan het oppervlak. Zulke werelden zijn een relatief nieuw idee in de astrobiologie en zouden bijzonder geschikt kunnen zijn voor microbiologisch leven.
De ontdekking: gassen die op aarde enkel door leven worden geproduceerd
Wat de wetenschappelijke wereld in beroering brengt, is de mogelijke detectie van twee gassen: dimethylsulfide (DMS) en dimethyldisulfide (DMDS). Op aarde maken uitsluitend levende organismen zoals algen en mariene bacteriën deze stoffen aan.
En dat is niet alles: eerdere waarnemingen met JWST toonden al de aanwezigheid van methaan en koolstofdioxide in de atmosfeer van K2-18b — de eerste keer dat dergelijke koolstofverbindingen werden waargenomen op een exoplaneet in de bewoonbare zone.
Volgens de studie, gepubliceerd in The Astrophysical Journal Letters, is het scenario waarin K2-18b leven herbergt op dit moment het enige dat alle waarnemingen verklaart, aldus professor Madhusudhan.
Maar… voorzichtigheid is geboden
Toch is het geen aankondiging van buitenaards leven. De huidige detectie heeft een zekerheid van ongeveer 99,7% (een zogeheten drie-sigma resultaat), wat indrukwekkend klinkt, maar niet voldoet aan de standaard van 99,9999% (vijf-sigma) die in de wetenschap vereist is voor een ‘echte’ ontdekking.
En zelfs als dat niveau van zekerheid bereikt wordt, betekent het nog niet dat er daadwerkelijk leven is. “Ook met perfecte data kunnen we niet uitsluiten dat deze gassen door niet-biologische processen worden geproduceerd,” zegt professor Catherine Heymans, sterrenkundige aan de Universiteit van Edinburgh. Denk aan exotische geologische of chemische processen waar we nog geen weet van hebben.
Wetenschappelijke discussie volop gaande
De aard en samenstelling van K2-18b zijn nog onderwerp van hevig debat. Sommigen denken dat het een oceaanwereld is, terwijl anderen menen dat het een mini-gasreus is zonder vast oppervlak. Dit zou het bestaan van leven dan ook uitsluiten.
Er zijn zelfs alternatieve verklaringen voor het ontbreken van ammoniak in de atmosfeer, een aanwijzing die nu wordt geïnterpreteerd als bewijs voor een vloeibare oceaan. Maar volgens sommigen kan dat net zo goed duiden op een oceaan van gesmolten gesteente.
Een kantelpunt in de zoektocht naar leven
Ondanks de vele “mitsen en maren”, blijft Madhusudhan optimistisch. “Als we bevestigen dat er leven is op K2-18b, betekent dat vrijwel zeker dat het heelal wemelt van leven,” zegt hij. En als dát waar is, dan staan we op de drempel van een revolutie in ons begrip van het universum.
“Over tientallen jaren zouden we wel eens kunnen terugkijken op dit moment als het begin van het tijdperk waarin de levende kosmos binnen ons bereik kwam.”
Waarom dit belangrijk is
De zoektocht naar buitenaards leven is niet enkel een wetenschappelijke hobby: het raakt aan onze diepste vragen. Zijn we alleen? Wat is onze plaats in het universum? En hoe universeel is het leven zelf?
De James Webb Space Telescope heeft ons een blik gegeven in een wereld die, miljarden kilometers verderop, mogelijk wemelt van het leven. Als de komende jaren deze bevindingen bevestigen, dan zouden we eindelijk een antwoord kunnen krijgen op een van de oudste vragen van de mensheid.
