Jeroen Heimeriks
Sinds 8 april stuurt aardobservatiesatelliet Envisat geen gegevens meer naar de European Space Agency (ESA).
Vanaf 2002 verzamelen de tien optische- en radarinstrumenten van de kunstmaan data over de oceanen en atmosfeer, die inzicht moeten geven in de factoren die bijdragen aan klimaatsverandering. Envisat legt nog steeds zijn baan om de aarde af, maar pogingen van ruimtevaarttechnici om contact te krijgen waren tot op heden onsuccesvol.
Envisat is de grootste aardobservatiesatelliet tot nu toe. Hij werd ontworpen om vijf jaar continue de aarde te observeren, maar maakte sinds 2002 al ruim vijftigduizend maal een baan om de aarde. Volgens missieleider Henri Laur van het European Space Research Institute in Italië is het waarschijnlijk dat de stroom naar de communicatiesystemen is uitgevallen. Laur denk dat de kans op herstel klein is, ‘maar zolang we geloven dat er een kans is zullen we doorgaan.’
Twee meetinstrumenten aan boord zijn de Advanced Synthetic Aperture Radar (ASAR), het grootste meetinstrument op Envisat, en de Medium Resolution Imaging Spectrometer (MERIS), met vijftien spectrale banden die programmeerbaar zijn qua bandbreedte en positie. De belangrijkste taak van MERIS is het meten van de zeekleur in oceanen en kustgebieden. Daarnaast bestudeert het instrument het landoppervlak en de atmosfeersamenstelling.
Meer dan vierduizend projecten in zeventig landen worden ondersteund met data van de satelliet. In mei 2010 nam Envisat een nieuwe uitbarsting van de IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull waar en in dezelfde maand ook het olielek van een boorplatform in de Golf van Mexico. Met behulp van ASAR konden wetenschappers de richting bepalen waarin de olievlek zich uitbreidde en in hoeverre deze de koraalriffen van Florida Keys bedreigde. In augustus 2010 maakte de satelliet beelden van een grote ijsberg die afbrak van de Petermann gletsjer in Groenland.
Envisat is een van vier satellieten die de hoogte van de zeespiegel meten. Als de observatiesatelliet niet gerepareerd kan worden, kan ESA wel de radarbeelden van twee Canadese satellieten gebruiken, maar deze genereren minder data dan Envisat.
Een van de opvolgers van de verstomde satelliet is al wel in een vergevorderd stadium. Eind 2013 wordt de eerste (van in totaal vijf) Sentinel-satelliet gelanceerd, die eenzelfde soort metingen zal verrichten als Envisat.
