Johan Herrenberg
De Duitse filosoof Peter Sloterdijk merkte ooit op dat de naam ‘aarde’ voor onze planeet strikt gezien onjuist is.
Er spreekt duidelijk het vooroordeel van de landrot uit, want 70 % van onze wereld bestaat natuurlijk uit water. De aarde telt inmiddels 193 naties en zo’n 7 miljard zielen, en hun ecologische voetafdruk wordt met het jaar groter. Terwijl het klimaat verandert, de wereldbevolking alsmaar groeit en meer en meer mensen in steden wonen, is onze consumptie op dit ogenblik al goed voor anderhalve aarde, en kun je daar aan het einde van de eeuw gerust weer een helft bijtellen. Het is duidelijk dat het zo niet door kan gaan.
Eén intrigerende oplossing is: drijvende verstedelijking. En toen ik erover las, moest de onuitroeibare nerd in mij sterk denken aan de stormachtige waterplaneet Kamino waar het eeuwig regent in de film Star Wars II: Attack of the Clones. Ook herinnerde ik me opeens dat ik langs opvallende drijvende villa’s in een waterberging was gefietst, in de Harnaschpolder te Delft. Niet geheel verbazingwekkend, gezien zijn eeuwenoude ervaring met het water, maakt Nederland zich erg sterk voor drijvende verstedelijking en beschouwt het haar zelfs als een potentieel exportartikel. Noem het Polder 2.0.
Ik ontdekte DeltaSync, Blue21 en het Platform Drijvend Bouwen, met interessante sites, waaruit blijkt dat de jongere generatie niet alleen de toekomst heeft, maar die tevens door oplossingen veilig wil stellen. Ook leerde ik van het bestaan van het Californische Seasteading Institute met zijn bevlogen ‘zeevangelist’ Joe Quirk. Diens dromen blijken een sterk utopische inslag te hebben. Naast een nuchtere probleemgerichtheid, waarbij de zee het antwoord is op bedreigde voedselveiligheid, CO2, exploderende steden, ruimtetekort, afhankelijkheid van fossiele energie en de degradatie van ecosystemen, krijgt bij Quirk deze beoogde ‘blauwe revolutie’ ook nog uitgesproken politieke trekjes. Bij hem lijkt de zee een nieuwe ‘frontier’ te zijn, en de ‘seasteaders’ pioniers. Er kunnen oceaangemeenschappen ontstaan, bevolkt door ‘aquapreneurs’, waar we nieuwe staatsvormen en manieren van samenleven kunnen uitproberen. Daar zou de rigiditeit van de op land gevestigde regeringen verdwijnen. Alles wordt meer ad-hoc en tijdelijk. Daar heb je een drijvend huis dat je op een gegeven moment letterlijk kunt verhuizen als je aan wil haken bij een andere gemeenschap op zee, die je meer bevalt. Het Seasteading Institute is nu serieus bezig met een Floating City Project in de territoriale wateren van een gastnatie. Rond 2020 zou het verwezenlijkt moeten zijn.
Hier wordt een oppositie land en zee geponeerd, alsof die gelijk zou staan aan collectieve onvrijheid tegenover individuele vrijheid. Ik proef hier iets van het visionaire idealisme van de jaren ’60 van de vorige eeuw in. Persoonlijk denk ik, echter, dat de mens altijd zijn tekorten meeneemt, te land, ter zee, en in de lucht.
Johan (J.Z.) Herrenberg is schrijver en alfa in hart en nieren, maar met een warme belangstelling voor techniek
