Govert Schilling
Op de Amerikaanse Cerro Tololo-sterrenwacht in Chili is onlangs de Dark Energy Camera (DECam) in gebruik genomen.
Met 570 miljoen pixels, verdeeld over 74 ccd’s, en een gewicht van vijf ton is DECam de grootste digitale camera ter wereld. De ontwikkeling van het gevaarte, dat op zoek gaat naar de mysterieuze donkere energie in het heelal, kostte ruim vijftig miljoen dollar.
Cerro Tololo viert dit jaar de vijftigste verjaardag. ‘We zijn er trots op dat we de festiviteiten gestart zijn met de ingebruikname van de Dark Energy Camera’, zegt de Nederlandse interimdirecteur van de sterrenwacht, Nicole van der Bliek.
DECam is bevestigd in het primaire brandpunt van de 4-meter Blanco-telescoop van de sterrenwacht. Die moest daartoe in het afgelopen jaar grotendeels worden ontmanteld – een operatie waarbij de secundaire spiegel van de telescoop onbedoeld veel schade opliep. De gerestaureerde spiegel wordt binnenkort weer in Chili afgeleverd.
‘Moderne grote telescopen zijn te licht van constructie om een zwaar instrument als DECam te dragen’, zegt deskundige Tim Abbott. De klassieke Blanco-telescoop is met zijn 350 ton voldoende stevig, al was nog steeds een hexapod-ophanging van de camera nodig om kleine positiecorrecties uit te kunnen voeren die nodig zijn vanwege doorbuiging van de telescoop.
De optiek van de camera bestaat uit vijf lenzen, waarvan de grootste bijna een meter in middellijn is. Acht filters maken het mogelijk om op verschillende golflengten waar te nemen. Het beeldveld is maar liefst twintig maal zo groot als het schijnbare oppervlak van de volle maan. ‘Een hemelsurvey die vroeger vele maanden kostte, voeren we nu in een paar nachten uit’, zegt instrument scientist Alistair Walker.
De 15 µm grote pixels van DECam hebben een 0,2 mm dikke siliciumcoating, waardoor ze extra gevoelig zijn voor rode en infrarode straling. Dat is nodig voor het onderzoek aan de mysterieuze donkere energie in het heelal, op basis van waarnemingen aan miljoenen ver verwijderde sterrenstelsels. Die Dark Energy Survey gaat later dit jaar van start.