Gerald Schut
Wat Cambridge Analytica presteerde was nimmer vertoond. In het professionele leven van een politieke campagne-specialist win je één of met mazzel hooguit twee keer een ‘onwinbare’ verkiezing. De inmiddels omstreden datadokters deden het met de Brexit en de verkiezing van Donald Trump in twee opeenvolgende jaren. Ongehoord, en naar achteraf bleek met gebruik van illegale praktijken.
De Amerikaanse progressieve datastrateeg David Goldstein vertelt in de ongemeen boeiende aflevering ‘How to Meddle in an Election’ van podcast ‘Planet Money’ hoe hij probeerde de grote tech-bedrijven en de overheid tot extra regulering op dit vlak te bewegen. Niemand wil meewerken. ‘Als je iets wilt bereiken, moet je zelf aantonen dat het werkt,’ krijgt hij te horen. Dat doet hij dus. Met een budget van $ 85.000 zet hij een experiment op tijdens de tussentijdse senatorenverkiezing in Alabama in 2017 om de vacante post van Jeff Sessions die minister van Justitie is geworden te vullen.
Hij bestookt vanuit een kantoor in Washington één groep kiezers met online advertenties die de doelgroep probeert te vangen in een zelfgemaakt online ecosysteem van campagnewebsites en laat een controlegroep met identieke kiezers juist volledig met rust. Handig bij de campagne is dat een adverteerder op Facebook ook precies kan aangeven wie de advertenties niet mag zien, bijvoorbeeld leden van de kiesraad, journalisten en andere politici. Bovendien kan je dezelfde persoon honderden versies van dezelfde advertentie voorschotelen net zo lang tot hij in het lokaas bijt. Zo worden ook hogeropgeleiden voor marketeers bereikbaar, zoals ze dat nooit eerder waren.
Met veel mooie en verontrustende details vertelt Goldstein hoe hij in zijn testgroep 4 procentpunt meer Democraten naar de stembus krijgt dan in zijn controlegroep, terwijl hij onder conservatieve Republikeinen een 2 procentpunt lagere opkomst bewerkstelligt. De cijfers zijn niet hard genoeg voor een definitief bewijs, maar indien toepasbaar op het hele electoraat genoeg om de meeste verkiezingen mee te winnen. Is een wapenstilstand haalbaar? ‘Ik zou wel willen,’ zegt Goldstein. ‘Maar ik weet niet hoe je in het Russisch zegt: ‘Ik zal ophouden als jij het ook doet.”
