Mischa Brendel
De laatste tijd is er nogal wat te doen geweest om de onderzoeksgegevens van de wetenschappers die bij metingen stuitten op neutrino’s die sneller reisden dan het licht.
De onderzoekers maten vanuit Gran Sasso (Italië) met het meetinstrument OPERA hoe snel neutrino’s het traject van CERN in Genève (Zwitserland) naar Gran Sasso in een rechte lijn aflegden (dus door de aarde heen). Het bleek dat de deeltjes dat deden met een snelheid van twintig ‘parts per million’ boven de snelheid van het licht (circa 6 km/s sneller dan de lichtsnelheid). De onthulling van de meetresultaten deed nogal wat stof opwaaien, omdat hiermee de natuurkundige aanname dat niets sneller dan het licht kan reizen op losse schroeven is komen te staan, en daarmee een van de fundamenten onder de moderne natuurkunde lijkt te zijn weggeslagen.
De implicaties zijn zo groot, dat de wetenschappers collega’s uitnodigden om hun metingen te controleren en indien mogelijk te repliceren om te kijken of zij iets over het hoofd hadden gezien. Deze maand leek het erop dat de Nederlandse natuurkundige Ronald van Elburg, werkzaam bij de afdeling kunstmatige intelligentie van de Rijksuniversiteit Groningen, een mogelijke meetfout had ontdekt, zo meldden diverse media op 18 oktober. De atoomklokken in Genève en Gran Sasso zouden namelijk niet volledig synchroon lopen; de vermoede discrepantie kwam exact overeen met de ‘meetfout’ van de OPERA-wetenschappers. Om de twee klokken synchroon te laten lopen, gebruikten de onderzoekers een satelliet. Zij zouden hierbij geen rekening gehouden hebben met het feit dat door de beweging van de satelliet zelf een hele kleine discrepantie optreedt tussen het synchroniseren van de twee klokken.
Echter, de wetenschappers hebben hier wel degelijk rekening mee gehouden, zo valt in hun artikel tussen de regels door te lezen. In 2009, 2010 en 2011 zouden ze diverse tests hebben uitgevoerd om de foutmarge van het verschil tussen de klokken te meten in plaats van te berekenen. Die gemeten foutmarge hebben ze meegenomen in hun berekeningen.
Daarmee zijn de onderzoekers, en in feite de hele natuurkunde, weer terug bij af. Totdat onomstotelijk kan worden vastgesteld dat neutrino’s sneller kunnen reizen dan het licht óf dat er een meetfout in de data zit, blijft de kwestie boven de markt hangen. Maar dat is de natuurkunde wel gewend.
