Tom Cassauwers
Bij de enquete op basis waarvan we onze Top 50 ingenieursbureaus samenstelden, hebben we de verschillende bedrijven gevraagd naar hun meest bijzondere project. Dat leidde tot deze acht topprojecten.
Topproject: DWA verbetert luchtkwaliteit Schiphol met machine learning
Je zag ze misschien nog niet, maar Schiphol Airport heeft in haar terminalgebied maar liefst 600 luchtbehandelingskasten staan. En dat levert een hoge onderhoudspost op. Want die kasten monitoren op individuele basis via rule-based technieken. Dat kost erg veel tijd. Daarom riep de luchthaven de hulp in van ingenieursbureau DWA. Zij transformeerden de monitoring via machine learning
‘Machine learning is een nieuwe technologie die monitoring een stap verder brengt’, vertelt Hans Buitenhuis, managing partner bij DWA. ‘Want indien je al de bestaande luchtbehandelingskasten op de conventionele manier wil monitoren en analyseren, dan ben je een half mensenleven bezig met de implementatie.’
Tijdens de pilot trainde DWA daarom een algoritme op de historische data van een specifiek type luchtbehandelingskast. Zo leerde het algoritme hoe de kast zich hoort te gedragen, en signaleert het eventuele problemen. Vervolgens onderzoekt het algoritme met het getrainde model de overige luchtbehandelingskasten. Dat zorgde vervolgens voor cijfers die aangeven of het feitelijke gedrag en het voorspelde gedrag met elkaar overeenkomen.
Die pilot leverde alvast erg bruikbare resultaten op. ‘Eén keer zagen we een probleem, en zijn we in samenspraak met Schiphol zelf ook op de bus gesprongen om te gaan kijken’, vertelt Buitenhuis. ‘Daar aangekomen vonden we daadwerkelijk een probleem dat niet gevonden was door traditionele inspecties.’
Topproject: Van Rossum bouwt grootste nieuwbouwhotel van de Benelux
Het nhow Amsterdam RAI Hotel is niet zomaar een hotel. Het beroemde architectenbureau OMA, opgericht door Rem Koolhaas, ontwierp het gebouw. Het bevat maar liefst 650 kamers over 25 verdiepingen, wat dit het grootste nieuwbouw hotel van de Benelux maakt. En de verschuivende driehoekige vorm is revolutionair. Ingenieursbureau Van Rossum diende daarbij als de hoofdconstructeur.
‘Het was een erg leuk project’, vertelt Steven Schoenmakers van Van Rossum. ‘Zeker omdat er heel wat uitdagingen waren. De Noord/Zuidlijn van Amsterdam loopt bijvoorbeeld op minder dan een meter van het ontwerp. Daarnaast was het natuurlijk uitdagend om die mooie uitkragingen in de bovenbouw te maken.’
Het hotel bevindt zich naast het RAI-complex in de driehoek tussen de Europaboulevard, de A10 en de RAI. Binnen het project zorgen de uitkragingen van de driehoekige volumes, die geroteerd boven elkaar staan, voor de grootste uitdaging. De constructie daarvan moest op een efficiënte en kostenbesparende manier gebeuren. Daarnaast mocht de constructie niet ten koste gaan van het aantal hotelkamers. Daarom werden de uitkragingen gemaakt in een hybride staal-betonconstructie van meerdere verdiepingen hoog.
‘Het was allesbehalve een makkelijk project’, lacht Schoenmakers. ‘Maar het is ook erg mooi als het allemaal bij elkaar komt. De gevels pasten bijvoorbeeld in elkaar met een optredende doorbuigingen in het werk dat tot op 97% nauwkeurig overeenkwam met de vooraf berekende waardes.’
Topproject: Tauw organiseert participatie in Brinkenplan
Voor het Drentse dorp Diever stelde het ingenieursbureau Tauw het Brinkenplan op. Daarmee wil het dorp haar centrum en de nabijgelegen brinken herinrichten. En uniek daaraan is het diepgaande participatietraject dat Tauw mee op poten zette.
‘Het is echt bijzonder dat dit zo’n participatief project was’, vertelt Ellen Wilms van Tauw. ‘Dat maken we niet zo vaak mee, en is echt een positieve ervaring gebleken. We overlegden met de inwoners gedurende een heel uitgebreide periode.’
Het overleg startte in september 2017 en uitvoerende werkzaamheden begonnen begin 2019, Tauw verzorgt hierbij de directievoering. De inbreng van de projectgroep – bestaande uit vertegenwoordigers uit het dorp – was zelfs leidend voor het ontwerp, waardoor er een groot draagvlak ontstond bij de bewoners. Tauw begeleidde dit proces en de projectgroep met technische kennis, ontwerpvoorstellen en (3D-)uitwerkingen.
Doordat de projectgroep in het begin van het planproces al had uitgesproken dat ze streven naar een wow-factor, zochten ze ook een samenwerking met het Shakespeare theater, wat voor een aanvullend kunstenplan zorgde. Zo zorgt kunst voor een extra beleving in de openbare ruimte. ‘In het begin was het zoeken naar de rollen die iedereen innam’, vertelt Wilms. ‘Maar gaandeweg werd dat een erg goede werkwijze. Het bleek een erg positieve ervaring.’
Topproject: Lievense legt gigantische pijpleiding in natuurgebied
In Zuidwest-Nederland zijn miljoenen Nederlanders en bedrijven afhankelijk van de spaarbekkens De Gijster, Petrusplaat en Honderd en Dertig voor hun watervoorziening. Daarom koos het Evides Waterbedrijf ervoor om een nieuw innamepompstation te bouwen in het bekken De Gijster. Ingenieursbureau Lievense ondersteunt hen tot september 2020 met de directievoering en toezichthouding van dit project.
Volgens Stephan Baart van Lievense is dit project alvast bijzonder om twee redenen: de grootte en dat het in natuurgebied plaatsvond. ‘Ten eerste is de schaal van dit project gigantisch’, vertelt hij. ‘We ontwierpen de leidingen en de grootte daarvan is uitzonderlijk. Dat kom je niet elke dag tegen in onze branche.’
Het ingenomen water transporteren drie nieuwe leidingen naar spaarbekken De Gijster. Lievense verzorgde de engineering van deze leidingen tussen het innamestation van het spaarbekken en rivier de Bergsche Maas. De drie stalen transportleidingen zijn ongeveer 1.500 m lang en hebben een doorsnede van maar liefst 2.100 mm, erg groot voor Nederlandse begrippen.
Deze hele operatie vond daarnaast nog eens plaats in het Nationaal Park de Biesbosch, natuurgebied dus. ‘Je mag daar natuurlijk niet zomaar een schep in de grond steken’, reageert Baart. ‘Er zijn allerhande beschermende wetgevingen van toepassing. Dat maakte de voorbereiding erg complex. Alles moest binnen de randvoorwaarden voor dat gebied passen.
Topproject: AECOM maakt Den Haag veerkrachtig
Steden wereldwijd worden steeds meer geconfronteerd met uitdagingen zoals klimaatverandering, migratie, infrastructuur, gezondheid en cyberveiligheid. Ingenieursbureau AECOM helpt daarom Den Haag om veerkrachtig te zijn tegenover dat soort dreigingen.
‘We kijken hoe een stad zich best voorbereidt op de toekomst’, stelt Jordi Verkade, van AECOM. ‘En dat verwacht inzicht in zowel technische als sociale vraagstukken, en natuurlijk de interactie daartussen. Zo zorgen we op alle fronten voor impact.’
Het project maakt deel uit van het programma 100 Resilient Cities (100RC), dat de Rockefeller Foundation in 2013 oprichtte. Als strategisch partner van het programma begeleidt AECOM een groot deel van de steden binnen het 100RC-netwerk met het neerzetten van hun Resilience Strategie. Waaronder de gemeente Den Haag.
In mei 2016 trad Den Haag toe tot het netwerk van 100RC. AECOM was vanaf dat moment bij het project betrokken. Allereerst met het neerzetten van de agenda en het identificeren van de belangrijkste uitdagingen voor Den Haag. Vervolgens zijn deze thema’s en de overkoepelende visie in verschillende workshops en samenwerkingsverbanden verder uitgewerkt. Dat alles vormde de basis van de Resilience Strategie die Den Haag in juni 2019 lanceert.
Topproject: TCPM ontwerpt mee asperge-robot
AvL Motion uit Westerbeek is als eerste bedrijf ter wereld erin geslaagd een robot te bouwen die asperges autonoom en selectief oogst. De ingenieurs van TCPM ontwierpen mee het prototype.
Het gaat hier om een zelfrijdende en autonome oogstrobot. Op het veld rijdt die met een continu snelheid van 1 m/s. Sensoren en camera’s detecteren tijdens de rit de asperges, acht rondgaande oogstmodules steken vervolgens elk één asperge op de juiste lengte en grijpers nemen ten slotte de asperge uit de grond, waarna deze wordt gedeponeerd in het verzamelstation. ‘Zo oogsten is ook duurzamer’, vertelt commercieel directeur Mark Tuinte. ‘Als je gewoon handmatig steekt kan je de plant zelf beschadigen, maar omdat de robot veel nauwkeuriger is elimineer je dit risico.’
En dat doet de machine snel. Met een enkele operator kan de robot een terrein oogsten van 15 hectare op 24 uur. Een taak die gewoonlijk een team van ongeveer 30 mensen vereist. ‘Niet onbelangrijk, want in Nederland zijn er erg weinig mensen die dit werk willen of kunnen doen’, voegt Tuinte toe.
TCPM werkte mee aan het mechanische en elektrotechnische gedeelte van het ontwerp, en schreef mee aan de software. Ondertussen is het ontwerp ook klaar voor de echte wereld. De 0-serie is getest in de praktijk en bijna productieklaar. Naar verwachting is de aspergeoogstmachine in juli van dit jaar gereed voor de nationale en internationale markt.
Topproject: Geonius ontwerpt nieuwe Rijnlandroute
De RijnlandRoute is een project dat een nieuwe wegverbinding uit de grond wil stampen van Katwijk, via de A44, naar de A4 bij Leiden. Dat is één van de grootste Nederlandse infrastructuurwerken van het moment. In opdracht van het consortium COMOL5 voert ingenieursbureau Geonius daarbij het wegontwerp en de waterhuishouding uit.
Mark Rurup, directeur van Geonius is alvast trots op het nieuwe project. ‘Het is één van de grootste infrastructuurwerken in uitvoering in Nederland’, vertelt hij. ‘Projecten van deze schaal, waar op dit moment aan gewerkt wordt, kan je op één of twee handen tellen. En voor ons is het een topproject omdat we vanaf het begin erbij betrokken waren. Voor de organisatie is het een echte mijlpaal.’
Het project verbreedt de A4 en de A44 en legt de nieuwe autoroute N434 aan die deze twee snelwegen met elkaar verbindt. Geonius is in de tenderfase betrokken geweest bij het wegontwerp en het ontwerp van de waterhuishouding. ‘Het watersysteem moet namelijk kloppen’, vertelt Rurup. ‘Zowel tijdens de bouw als in de eindsituatie is wateroverlast voor iedereen ongewenst. Daarnaast ziet het hoogheemraadschap er op toe dat al onze ontwerpen aan de vergunningvereisten voldoen.’
Na gunning vulde Geonius deze onderdelen, inclusief het tekenwerk, bijna volledig zelf in. Het bureau verzorgt daarnaast ook een gedeelte van de ontwerpleiding en geeft ondersteuning op het gebied van BIM en GIS.
Topproject: Team RVSP ontwerpt duurzaamste onderwijsgebouw ter wereld
Het gerenoveerde hoofdgebouw van de TU Eindhoven, Atlas, werd op 21 maart officieel geopend. Door optimaal hergebruik te combineren met de nieuwste materialen is het uit de jaren zestig daterende hoofdgebouw van de TU/e getransformeerd tot het meest duurzame onderwijsgebouw ter wereld.
Total Engineer Team RSVP deed het herontwerp van het Atlas-gebouw. Team RSVP is een ontwerpteam bestaande uit Team V Architectuur, de constructeur Van Rossum, de installatie-adviseur Valstar Simonis en het bureau Peutz, dat instond voor de bouwfysica en de duurzaamheidsexpertise.
Het gerenoveerde onderwijsgebouw is in Nederland het eerste gebouw dat de de hoogste categorie van het duurzaamheidskeurmerk BREEAM haalde met een duurzaamheidsscore van 96%. Zo is Atlas meteen ook het meeste duurzame onderwijsgebouw wereldwijd.
‘Het is natuurlijk belangrijk dat studenten en personeel in een goede omgeving werken’, vertelt Karen Kegel van Valstar Simonis. ‘Met dit gebouw dragen we ons steentje bij aan een meer duurzame wereld.’
Het vorige gebouw voldeed daarbij niet meer aan de huidige kwaliteitseisen op het gebied van ontwerp, installaties en functionaliteit, en een vernieuwing drong zich op. De verbouwing van Atlas maakte deel uit van een grootschalige vernieuwing van de voorheen naar binnen gekeerde TU/e-campus tot een open Science Park met internationale ambities.
