Henk Klomp
‘Het kost maar een miljoenste tot een miljardste meer aan optisch vermogen, maar je bent wel in één klap van je achtergrondsignaal af’, vertelt Erik Garbacik van Mesa+, het instituut voor nanotechnologie van de universiteit van Twente.
Hij demonstreerde hoe je druppels mayonaise dusdanig aan bundels laserlicht kunt onderwerpen dat moleculen in de mayonaise hun aanwezigheid kenbaar maken. ‘Doordat we alle fluorescentie en ruis eruit halen, kunnen we zelfs concentraties bepalen.’
Bij de zogeheten CARS-microscopie (Coherent Anti-Stokes Raman Scattering) zorgen twee laserstralen dat moleculen gaan trillen en straling afgeven die kenmerkend voor het molecuul is. In veel monsters kunnen fluorescerende moleculen het CARS-signaal echter overstemmen. Garbacik zond een laserstraal extra mee die via een amplitudemodulatie van 1 MHz de straling als het ware een stempel geeft als die van de trillende moleculen komt.
Voorspelling
‘Natuurkundige Shaul Mukamel van de universiteit van Californië voorspelde het effect theoretisch op grond van de quantummechanica, we tonen het nu experimenteel aan’, zegt Garbacik. ‘We hadden voor onze microscopische opname maar 150 milliwatt aan optisch vermogen nodig. Ik denk dat we nu een microscoop in handen hebben die zelfs in levende bloed- of huidcellen, die vol met pigmenten of fluorescerende moleculen zitten, concentraties van biomoleculen kan bepalen.’
Het beschijnen van samples met laserstralen volgens het zogeheten CARS-schema is een van de methoden om microscopische beelden te maken van de biomoleculen in levende samples, zonder ze daarvoor te hoeven labelen met fluorescerende staarten. Met nauwkeurig in frequentie afgestelde laserbundels zijn microscopische beelden in ruimte en tijd te maken van de aanwezigheid en concentratie van moleculen. Garbacik: ‘Onze nieuwe microscoop is bijvoorbeeld mogelijk een uitkomst voor het ontdekken van de kenmerkende biomoleculen, de zogeheten biomarkers, van huidkankercellen. Melanoom is een van de meeste voorkomende kankers.’