Thomas van de Sandt
Dat kwam toch als een totale verrassing, het nieuws dat Shell stopt met zoeken naar olie in de Chukchi Zee bij Alaska.
Jarenlang voer Shell in het Noordpoolgebied enkel op eigen kompas, de andere oliemaatschappijen aan de kant achterlatend. Hevige maatschappelijke protesten en zeer strenge milieuregels ten spijt: onder de aardkorst van het Noordpoolgebied lag de sleutel voor de energievoorziening van de toekomst (na 2030), meende Shell.
Shell zette een exploratiemissie op touw, met een reeks veiligheidsmaatregelen die zijn weerga niet kent, om na een half seizoen boren plotseling de stekker uit het hele project te trekken. Toegegeven, Shell houdt de optie open om in de toekomst terug te keren, maar voorlopig is toch sprake van een opvallende gedachteverandering. Waarom? En waarom nu?
De resultaten van de exploratiemissie vallen tegen, zo verklaart Shell in een verder summier persbericht. Het bedrijf vond tijdens het boren bij Burger J wel sporen van olie en gas, maar onvoldoende om op te kunnen wegen tegen de hoge kosten van het project en de ‘strenge en onvoorspelbare regelgeving’. Verder zal ook de lage olieprijs, die forse investeringen in de weg zit, een rol hebben gespeeld in de beslissing.
Van al deze argumenten is alleen de eerste echt nieuw. De hoge kosten, gepaard met de strenge milieuregelgeving, waren toch al langer bekend. En ook de lage olieprijs – die nog wel eens lang laag kan blijven – was al een thema toen Shell besloot opnieuw in de Chukchi Zee te gaan boren. Blijft over de tegenvallende hoeveelheid olie en gas bij Burger J.
Dat is een dure misser, rekent Shell zelf al snel voor: € 2,7 miljard voor de Alaskaanse oliereserves op de balans en bijna € 1 miljard aan contractuele verplichtingen, in totaal bijna € 4 miljard aan afschrijvingen. Nou kan Shell dat lijden – vorig jaar was de winst van het bedrijf bijna € 17 miljard – maar dat geld was best beter te besteden geweest en ook intern zullen er nog verhitte discussies losbarsten over wat er precies mis is gegaan.
Begin dit jaar was ik nog in Rijswijk, waar een van de drie grote r&d-centra van het bedrijf is gehuisvest. Daar kreeg ik samen met andere media-vertegenwoordigers een indrukwekkende presentatie over de vooruitgang die Shell boekt bij het opsporen van olie- en gasreserves en het modelleren van de ondergrondse velden. Met de combinatie van een enorme geotechnische kennis en een steeds sterkere focus op high performance computing en big data analyse kon Shell reservoirs vinden die voor de concurrentie verborgen bleven, zo kregen wij te horen.
Heeft Shell nu te veel op deze voorsprong in kennis vertrouwd? Is het misgegaan bij de risico-analyse? Of heeft het bedrijf gewoon domme pech gehad? Hoe dan ook, terugkomen op eerdere beslissingen op basis van voortschrijdend inzicht vergt ook moed. Moed die ik Shell – belast met een flinke verantwoordelijkheid voor een wereld die aan zijn eigen energiehonger ten onder dreigt te gaan – ook voor de toekomst van harte toewens.
