Marianne Vincken
Snel en niet-invasief bloedwaarden meten in te vroeg geboren baby’s, dat is het doel van het onderzoek waarop dr. Ir. Nienke Bosschaart in 2012 promoveerde.
‘Veel te vroeg geboren baby’s ontwikkelen geelzucht omdat hun organen nog niet volledig functioneren. Om ze adequaat te kunnen behandelen, hebben de behandelende artsen voortdurend informatie over de concentratie van bilirubine in het bloed nodig. De baby’s worden soms wel driemaal per dag in hun hiel geprikt om een bloedmonster te nemen. Omdat ze, klein als ze zijn, erg weinig bloed hebben, is dat erg belastend’, vertelt Bosschaart op 3 oktober tijdens het STW Jaarcongres.
Ze is een van de drie genomineerden voor de Simon Stevin Gezelprijs, die elk in zeven minuten over hun onderzoek en de maatschappelijke gevolgen daarvan mogen vertellen. De congresdeelnemers stemmen daarna wie van de drie de prijs in ontvangst mag nemen. Bosschaart krijgt de meeste stemmen.
Het meten van de bilirubineconcentraties kan ook anders dan met bloedmonsters. Door licht op de babyhuid te schijnen en het absorptiespectrum van het gereflecteerde licht te meten, zijn in principe de concentraties van bilirubine en andere stoffen te bepalen. Dit blijkt echter alleen bruikbaar om uitzonderlijk hoge concentraties op te sporen en kan de hielprik niet vervangen.
Bosschaarts opdracht was uit te zoeken waarom dat zo is en hoe dat probleem ondervangen kan worden. Het blijkt dat je op deze manier niet alleen de concentratie in een bloedvat bepaalt, maar ook die in de huid rondom een bloedvat. Bosschaart ontwikkelde een methode die ze LCS, laag-coherente spectroscopie, noemt waarmee alleen het absorptiespectrum van het bloed is te meten. Dit doet ze door een deel van de opvallende lichtbundel te laten interfereren met de teruggekaatste lichtbundel. Uit het aldus gemeten spectrum kan de absorptie bij een bepaalde golflengte en de daarmee samenhangende concentratie veel nauwkeuriger bepaald worden.
Bosschaart heeft inmiddels in het laboratorium aangetoond dat de methode bruikbaar is om bloedwaarden in gezonde volwassenen te meten. Ze is op dit moment als postdoc in het AMC doende om de nauwkeurigheid (en de snelheid) verder op te voeren zodat deze ook voor het beoogde doel in baby’s geschikt is. Daartoe moet ze nog een factor vijf in nauwkeurigheid winnen.
Daarnaast ontwikkelt ze, in samenwerking met de Montana State University in de Verenigde Staten, een LCS-instrument dat in het ziekenhuis gebruikt mag worden. Daarvoor is ook al belangstelling van een commerciële partij.
Tijdens het STW Jaarcongres werden ook de andere Simon Stevin prijzen 2013 uitgereikt. Ivan Stojanovic werd Simon Stevin Leerling. De Simon Stevin Meester, prof.dr.ir. Mark van Loosdrecht, hoogleraar milieukundige biotechnologie aan de Technische Universiteit Delft, hield een lezing over zijn werk op het gebied van waterzuivering.
