Mark van Baal
Inspirerende vergezichten met een Noordzee vol windturbines, daken vol zonnepanelen en wegen vol elektrische auto’s zijn er niet te vinden in de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen.
Wie de energieparagrafen leest, valt gemakkelijk in slaap. Soms al na de eerste regel. ‘Energie is onmisbaar in ons dagelijks leven,’ begint de VVD. Wat zeggen de politieke partijen over de rol van de overheid bij de grootste technische uitdaging van de eerste helft van deze eeuw: de energietransitie van een fossiele naar een duurzame energievoorziening?
Over twee punten is iedereen het eens (op de PVV na): over de noodzaak van de energietransitie en over Groningen. De Groningers moeten ruimhartig worden gecompenseerd voor de aardbevingsschade als gevolg van de gaswinning, benadrukken alle partijen.
Uit de cijfers in de verkiezingsprogramma’s spreekt vaak wel een enorme ambitie. De linkse partijen willen dat de uitstoot van broeikasgassen in 2050 met 95 % is teruggebracht (GL, SP, PvdA), sommigen al in 2040 (PvdD en CU). Alle vijf willen ze al in 2030 op de helft zitten. Dat betekent dat grofweg de helft van de enorme hoeveelheden olie, kolen en gas waar onze economie op draait, in minder dan dertien jaar na de verkiezingsdag van 15 maart 2017 moet zijn bespaard of vervangen door duurzame bronnen.
Hoe moet de overheid de energietransitie vlot trekken in Nederland? De linkse partijen hebben de meeste ideeën: milieuvervuiling belasten en werkgelegenheid subsidiëren (GL), CO2–belasting (GL, SP, PvdA), variabele elektriciteitstarieven om vraag en aanbod af te stemmen (PvdD), een vergoeding voor opslagcapaciteit (PvdD), kolencentrales dicht, verbod op schaliegas (GL, D66, PvdA), en geen CO2opslag (GL, PvdD, CU). Nederland moet het initiatief nemen voor projecten voor energieopslag (PvdA), vanaf 2025 alleen nog nieuwe emissievrije auto’s (PvdA) toelaten, aardgasbaten inzetten voor de energietransitie (PvdA, D66), bedrijven als Shell en BP gaan verplicht rapporteren over de klimaat en milieuimpact van hun brandstoffen (PvdD), geen nieuwe gasboringen in Groningen en Friesland (PvdA), en alle nieuwbouw vanaf 2020 energieneutraal (PvdA).
Het is te hopen dat de ambitieuze cijfers na de verkiezingen worden omgezet in ambitieus beleid, dat geen twijfel laat of het de Nederlandse overheid nu echt menens is met de energietransitie. Net zoals er in 1953 een paar weken na de waternoodramp een Deltacommissie was en geen enkele politieke partij in de decennia daarna twijfel zaaide over de Deltawerken.
Wanneer de verkiezingen zijn geweest kan een energiecommissaris (naar het voorbeeld van de Deltacommissaris), welke de CU bepleit, een ‘Nationaal plan energietransitie’ opstellen, waarbij deze kan winkelen in de verschillende partijprogramma’s. De energietransitie kent geen breekpunten. De VVD heeft zijn verdediging van schaliegas en kolencentrales bijvoorbeeld losgelaten.
Net als de Deltawerken is de energietransitie technisch haalbaar. Laat dat maar aan de Nederlandse ingenieurs over.
Mark van Baal is freelance medewerker van TW
