Patrick Marx
Op 6 september lanceert NASA de satelliet LADEE (Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer) naar een baan om de maan.
LADEE onderzoekt met het Lunar Dust Experiment (LDEX) het stof rond de maan. Stofdeeltjes raken de detector waarbij de impactenergie de deeltjes in een plasma verandert dat geanalyseerd wordt. Na honderd dagen stort LADEE neer maar tot het laatste moment bestudeert LDEX zwevend maanstof.
Foto’s van de Amerikaanse maanlander Surveyor 7 (1968) lieten aan de horizon stofwolken zien. Later zagen ook de Apollo-astronauten de raadselachtige wolken. Volgens één theorie ontstaan de stofwolken doordat elk inslaand kosmisch deeltje honderd tot duizend deeltjes maanstof opwervelt.
De stofwolken verschijnen echter vooral op de overgang tussen dag en nacht of bij zonnige kraterwanden en beschaduwde kraterbodems. In een tweede theorie krijgen de stofdeeltjes een elektrische lading van de zonnewind. De positief geladen deeltjes stoten elkaar af en gaan zweven. De negatief geladen duistere maanbodem trekt vervolgens de wolk aan.
De Amerikaanse astronoom Hal Clement liet de hoofdpersonen van zijn SF-verhaal Dust Rag (1956) een geladen stofwolk inlopen. De door het maanstof verblinde astronauten overleefden maar net. Volgens LDEX hoofdonderzoeker Mihály Horányi van de University of Colorado loopt het zo’n vaart niet: ‘De instrumenten die de Apollo-astronauten op de maan achterlieten, werkten jarenlang probleemloos. De elektrische velden die de stofdeeltjes laten zweven kunnen wel een gevaar vormen. Eén deeltje met een straal van een micrometer vergt een veld van minstens 100 V/m. Een goed begrip van de stofwolken en hun oorzaak is daarom belangrijk.’
