Patrick Marx
Sinds dit voorjaar vliegen de eerste twee elektrische vliegtuigen in Nederland. Vanaf thuishaven vliegveld Teuge maken de toestellen van het Sloveense Pipistrel lesvluchten tot 50 minuten mogelijk. ‘Elektrisch vliegen komt er snel aan’, zegt luchtvaartadviseur Gerben Broekema. Hij is betrokken bij het project Power Up waarmee de Nederlandse luchthavens zich klaarmaken voor het elektrische vervoer van passagiers door de lucht.
‘We verwachten dat over 3 tot 4 jaar de eerste testvluchten met een passagierstoestel plaatsvinden en dat de eerste elektrische lijndienst in Nederland over 5 jaar operationeel is’, zegt Broekema. ‘Voor kleine elektrische toestellen tot 19 passagiers zullen de kosten per persoon aanmerkelijk lager zijn dan voor een vergelijkbaar toestel dat op fossiele brandstof vliegt. Een vlucht van Groningen naar Brussel zal iets duurder zijn dan een eersteklas treinkaartje, maar verkort de reistijd met 2 tot 3 uur. Het is dan aantrekkelijk om met deze kleine elektrische vliegtuigen lijndiensten op te zetten.’
Elektrisch vliegen is zo goedkoop omdat de elektrische motor tijdens de vlucht en daling veel minder energie verbruikt. ‘Zodra je geen tractie nodig hebt, kan – in tegenstelling tot bij een brandstofmotor – de motor uit en draait de propeller in zijn vrij’, zegt TU/e hoogleraar Maarten Steinbuch. Hij brengt de in Eindhoven opgebouwde expertise van automotive laadsystemen in in het Power Up project.
Nu werkt elke fabrikant van (toekomstige) elektrische vliegtuigen nog met een eigen batterij en laadsysteem. Matthijs Collard van E-Flight Academy in Teuge vertelt waarom: ‘Elektrische vliegtuigen zijn alleen gecertificeerd voor gebruik met de bijgeleverde lader en laadsoftware. In Teuge hebben we twee laders en via de stichting Duurzaam Vliegen kunnen we op vijf andere vliegvelden gebruik maken van zo’n lader. Laden duurt nu nog een uur per vlucht. Onze laders worden vier keer per dag gebruikt. Dat kost zoveel tijd dat je een eigen lader wilt en deze ook niet kunt delen met anderen want dan raakt je planning verstoord.’
De toestellen van E-Flight Academy wegen met 600 kg (met inzittenden) veel minder dan een doorsnee elektrische auto. Daarom volstaan een 22 kWh batterij en een 20 kW en 32 A snellader. Eind dit jaar krijgt E-Flight nieuwe batterijcellen waarmee laden in 40 minuten mogelijk is. Voor een klein lijntoestel kost het ongeveer 30-40 minuten om passagiers te laten uit- en instappen en de volgende vlucht voor te bereiden.
Grotere toestellen zullen een krachtiger batterijpakket nodig hebben. Kan dat met de huidige laadsystemen? ‘Als zo’n vliegtuig een batterij van 200 kWh heeft, dan kun je die met een huidige 350 kW snellader nog in 45 minuten opladen’, zegt Steinbuch. Het kan volgens hem binnenkort nog sneller: ‘Tesla maakt voor haar Cybertruck een 1200 kW watergekoelde snellader. Zware vrachtwagens lopen al voor op de luchtvaartindustrie.’
Standaardisering van laadsystemen is nu nog niet nodig, meent Steinbuch. ‘De komende jaren zullen er maar enkele elektrische vliegtuigen op de markt komen, echter we denken na over standaardisering om klaar te zijn zodra er tientallen type elektrische vliegtuigen zijn.’ Ook Collard vindt standaardisering nu nog niet nodig: ‘Pas als laden veel sneller kan, vergelijkbaar met tanken nu, worden universele laadsystemen aantrekkelijk. Tot die tijd zullen maatschappijen waarschijnlijk eigen laders op vliegvelden plaatsen.’
