Nieuws
0

Metamorfose van de elektriciteitsmarkt

Gerald Schut

In augustus waren voor de derde keer in een jaar de elektriciteitsprijzen langdurig negatief. Deze keer door veel aanbod van zon en wind en een lage stroomvraag in de zomervakantie. Martien Visser, de ‘feitenkoning van de energietransitie’, stelt op Twitter op dat deze situatie over enkele jaren het nieuwe normaal zal zijn. ‘De komende 3 tot 5 jaar ondergaat de Nederlandse (en Noordwest-Europese) elektriciteitsmarkt een ware metamorfose. Dat betekent vol aan de bak voor de netbeheerders en een enorme stijging van de prijsvolatiliteit. Slechts weinigen beseffen dat,’ schrijft Visser.

De hoeveelheid zonnepanelen is in Nederland in het afgelopen jaar met een derde gestegen. Dat blijft doorgaan. In 2025 zal in augustus de stroomproductie door wind en zon 7% van de tijd de stroomvraag overstijgen. Wat betekent dat voor de markt?

‘Nu zorgen wind en zon ‘s zomers in de weekenden [als de vraag lager is dan doordeweeks] op een aantal uren van de dag al makkelijk voor 60 à 70% van de elektriciteitsvraag. Dat wordt volgend jaar al 100%,’ voorspelt Visser telefonisch. ‘De netbeheerders krijgen in de toekomst in de lente en zomer overdag te maken met enorme decentrale productiepieken van zon en ‘s avonds juist met hoge centrale pieken van kolen- en gascentrales. Tot nu was de toevoeging van hernieuwbare elektriciteit Spielerei over de rug van die centrales.’

Visser voorspelt steeds meer periodes van negatieve prijzen overdag en juist erg hoge prijzen voor stroom uit gascentrales ‘s ochtends en ‘s avonds. ‘Er zullen grote verschillen tussen 15:00 en 18:00 ontstaan.’ Voor een klein deel kunnen die opgevangen worden door grote partijen met uurcontracten. ‘Dan denk ik aan bedrijven als Akzo, waar ze de kennis in huis hebben en een control room, zodat ze flexibel kunnen opereren’. Volgens Visser zullen prijzen van € 200/MWh in de avond niet ongewoon zijn, ook bij lagere gasprijzen dan nu. ‘Ierland heeft nu al regelmatig prijzen boven de € 400/MWh op de spotmarkt.’ Maar netverzwaring zal ook noodzakelijk zijn, zowel om de wisselende productie te kunnen accommoderen, als om afnemers in staat te stellen maximaal in te spelen op prijsfluctuaties.

Daan Schut, Chief Transition Officer bij netbeheerder Alliander, waarschuwt bij de NOS dat een groot tekort aan technici voor het aanleggen van nieuwe infrastructuur de netbeheerders zal opbreken: ‘In de komende vier jaar moeten wij en onze onderaannemers 3.500 mensen aannemen. Dat gaat gewoon niet lukken, en dat is nu de grootste bottleneck. We investeren nu honderden miljoenen euro’s extra. Maar er zijn niet genoeg technici.’

In grote delen van Nederland kunnen geen nieuwe zonneparken meer op het middenspanningsnet worden aangesloten. Dreigt daardoor de energietransitie spaak te lopen? Volgens berekeningen van Martien Visser valt het mee. Van de 35 TWh aan wind- en zonneparken op land, die Nederland voor 2030 gepland heeft, zitten nu nog 10 TWh wind en 10 TWh zon in de pijplijn. ‘Ik denk dat van die zonneparken met een positieve SDE-beschikking zeker de helft gaat lukken.’ Het PBL schatte eerder dat zo’n 40% niet gebouwd zal worden door een gebrek aan netcapaciteit. Dat zorgt voor maatschappelijke vragen. Visser: ‘Als je subsidie krijgt toegewezen moet je binnen een bepaalde periode bouwen. Maar wat als je niet kon bouwen, omdat de netbeheerder niet op tijd klaar was? Het zou dan wel wat sneu zijn als je om juridische redenen de subsidie misloopt waardoor het zonnepark er niet komt en die netwerkuitbreiding voor niets dreigt te zijn.’

Eén ding is zeker: op de elektriciteitsmarkt zal Nederland voortaan niet langer als een vlak land gelden. Het voorland voor stroomprijzen is een Alpenlandschap.

Onderwerp: Energie

Meer relevante berichten

Nieuwsbrief
Relevante berichten