Gerald Schut
Nu het besef groeit dat alleen razendsnel en grootschalige maatregelen klimaatverandering binnen de perken houden, verschuift de aandacht van de klimaatwereld van CO2 naar methaan (CH4). In het afgelopen decennium was de bijdrage van CO2 aan de opwarming van de wereld nog slechts anderhalf maal zo groot als die van methaan. Dat komt omdat methaan op korte termijn een factor honderd keer meer opwarming veroorzaakt dan CO2 en de concentratie methaan veel sneller toeneemt dan die van CO2.
Het goede nieuws daarvan is dat methaan een verschrikkelijk effectieve noodknop is om de opwarming van de aarde op korte termijn mee tegen te gaan. Volgens een rapport van het United Nations Environment Programme in maart kunnen de methaanemissies in de komende tien jaar met 45% worden teruggebracht en zorgt dat voor 0,3 graad minder opwarming in 2040. Dat is een reddingsboei in een wereld van kantelpunten. Nature berichtte vorige week over onderzoek waaruit blijkt dat met de huidige technologie 57% van de methaanemissies voor 2030 te reduceren zijn. Volgens Mark Brownstein van het Environmental Defense Fund zijn met de huidige technologie 75% van de methaanemissies van olie- en gassector te voorkomen en wordt het voorkomen van lekken steeds goedkoper dankzij remote sensing.
Methaan zorgt voor een kwart tot een derde van de totale door mensen veroorzaakte opwarming en de concentratie in de atmosfeer is relatief nog sneller toegenomen dan die van CO2: van 700 ppb (parts per billion) tweehonderd jaar geleden tot 1900 ppb in 2020.
Deze nieuwe urgentie van klimaatreductie ligt mede ten grondslag aan de nieuwe controverse over blauwe waterstof. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO2, maar vervalt ook snel. Het heeft een halfwaardetijd van een jaar of tien. Over een periode van 20 jaar is de Global Warming Potential (GWP) zo’n 80 maal zo hoog als die van CO2, terwijl die over een eeuw genomen nog slechts ongeveer 30 maal zo hoog is. Juist nu het klimaatprobleem met steeds grotere urgentie op de deur van beleidsmakers klopt, is er iets voor te zeggen om de opwarming op korte termijn als leidende maat der dingen te gebruiken.
Omdat een afname van het methaangehalte in de atmosfeer zo snel zo veel effect heeft wordt ook nagedacht over afvang van methaan een weinig omstreden vorm van geo-engineering. De NGO Methane Action doet onderzoek naar Enhanced Atmospheric Methane Oxidation (EAMO). In de rookgassen van schepen lijkt ijzer onder invloed van zonlicht met zeezout te reageren tot ferro-trichlorine en een chloorradicaal. Onder natuurlijke omstandigheden zijn chloorradicalen goed voor 3 à 4 procent van de methaanafbraak. Methane Action hoopt dat proces op te kunnen voeren om het klimaat snel mee af te koelen!
In Nederland is methaanreductie overigens een van de weinige grote successen van het klimaatbeleid. De daling van 220 Mton CO2-equivalenten in 1990 naar 180 in 2019 is voor bijna de helft te danken aan een halvering van de methaanuitstoot. Het geheim daarvan? We zijn gestopt met vuilnis storten en begonnen het te verbanden in zeer efficiënte ovens. Hoog tijd om dat succesverhaal uit te rollen in de rest van de wereld.
