Teake Zuidema
NASA’s Kepler zoekt al sinds maart 2009 op 60 miljoen kilometer van de aarde met zeer grote precisie naar mogelijke planeten in het sterrenbeeld Cygnus.
De ruimtetelescoop heeft tot groot enthousiasme van astronomen al 2.700 mogelijke exoÂplaneten opgespoord. Kepler dreigt echter ruimteafval te worden nu twee van de vier ‘reactieve wielen’ niet meer goed functioneren. Kepler heeft drie van deze reactieve wielen nodig om zijn werk goed te doen.
Reactieve wielen zijn elektrische motoren die gekoppeld zijn aan gyroscopen. Het draaimoment van deze gyroscopen biedt weerstand aan veranderingen in de oriëntatie van de telescoop. De telescoop blijft hierdoor met een tolerantie van een miljoenste graad op zijn doel gericht. In juli 2012 schakelde NASA reactief wiel 2 uit omdat het teveel frictie vertoonde. Sinds twee weken zit ook reactief wiel 4 vast.
‘Een reactief wiel bestaat uit twee massa’s die ieder via een lager om een staÂtionaire naaf draaien’, zegt Charles Sobeck, een ingenieur bij NASA. ‘We denken dat beide gyroscopen geblokkeerd zijn door stukken die zijn afgebroken van de lagers.’ De aanzet voor deze mechanische schade kan al bij de lancering zijn ontstaan. Het is echter ook nog altijd mogelijk dat de reactieve wielen elektronische problemen geven, omdat componenten zijn beschadigd door ruimtestraling.
Nu nog slechts twee gyroscopen functioneren, wordt Kepler in een enigszins stabiele positie gehouden door zijn stuwraketten. Volgens Sobeck draait Kepler hierdoor plus 20 tot min 20 graden uit zijn ideale positie. NASA probeert het probleem te verhelpen door de reactieve wielen geforceerd te laten draaien. Men hoopt dat het puin in de wielen zal breken en los komt.
Wanneer de twee reactieve wielen vast blijven zitten, kan Nasa nog proberen Kepler in een enigszins stabiele positie te houden door de twee resterende reactieve wielen te laten samenwerken met de stuwraketten. Mocht dit al lukken dan levert de ruimtetelescoop toch enorm in op zijn precisie.
