redactie
We moeten kiezen voor een zo adaptief mogelijk kustsysteem, waarbij we zo veel mogelijk gebruik maken van de natuurlijke veerkracht en het vermogen tot zelforganisatie van die kust. Dat stelt Peter Herman, die op 9 mei zijn intreerede houdt aan als hoogleraar Ecological Hydraulic Engineering aan de TU Delft.
“Als je terugkijkt naar grote waterbouwkundige projecten in de Nederlandse geschiedenis, dan is de oorspronkelijke hoofdreden voor de aanleg vaak al snel achterhaald”, stelt Herman. “Het hoofddoel van de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 en de Zuiderzeewerken was landaanwinning voor de landbouw. Maar die noodzaak verviel al snel door hele andere ontwikkelingen, met name het succes van kunstmest dat de landbouwopbrengsten drastisch verhoogde. Toen de Afsluitdijk er eenmaal lag, was hij gezien de oorspronkelijke reden niet meer nodig.”
Bij kustwerken zou Hermans advies zijn om voor een zo adaptief mogelijk systeem te kiezen en zoveel mogelijk gebruik te maken van de ‘natuurlijke veerkracht’ van de kust. “Hoe ‘harder’ je de kustverdediging maakt, hoe meer mogelijkheden je verliest. Een ‘muur’ bouwen in zee, bijvoorbeeld in de vorm van kunstmatige eilanden in zee, of vliegvelden in zee, lijkt mij dus niet goed.” Vandaar de titel van zijn intreerede: ‘Waar een wil is, gaat iets weg…’
De klassieke aanpak van zandsuppletie aan de Nederlandse kust vindt Herman zo slecht nog niet. “Daarmee houd je flexibiliteit en garandeer je toch veiligheid omdat je de duinengordel in stand houdt. Voor slibbige kusten, zoals de Waddenzeekust, zie ik ook mogelijkheden voor flexibeler kustbeheer. Wereldwijd valt er nog veel te leren over hoe we ecosystemen (bijvoorbeeld oesterriffen en mangroves) kunnen inzetten om slib in te vangen en daarmee de kust te versterken.” Hierbij is volgens Herman een brede kijk nodig. “Zowel mondiale trends in zeespiegelstijging als rivierbeheer of bodemdaling van het land, spelen een rol bij het bepalen van de mogelijkheden.
“Vaak ligt de oplossing ergens anders dan in de waterbouw zelf. Een goede probleemanalyse begint bij de wortels”, zegt Herman. De Westerschelde is volgens de geboren Vlaming een voorbeeld van een riviermondingsgebied dat ‘kapot gebaggerd’ wordt. “Uitbaggeren is nodig omdat de containerschepen steeds groter worden. Dat levert een marginale verbetering op voor de vervoerders, vooral omdat de milieukosten niet worden verrekend. Door dit wel te doen zouden we veel schadelijke ingrepen kunnen vermijden.”
