Thomas van de Sandt
Speciaal voor het onderzoek van de per 1 september benoemde hoogleraar Alexander Khajetoorians realiseert het Universitair Vastgoed Bedrijf van de Radboud Universiteit voor het Institute for Molecules and Materials twee nieuwe laboratoriumruimtes, die het uiterste vergen van het bouwkundig ontwerp.
De mate waarin de bijzondere fundering trillingen terugdringt, is in Nederland ongekend.
De groep van Khajetoorians gaat met scanning probe microscopy (het met een minuscule naald aftasten van een oppervlakte) onder andere onderzoek doen naar de magnetische spin van atomaire structuren. Deze experimenten gebeuren heel dicht bij het absolute nulpunt (zo’n 30 µK) en de minste of geringste trilling kan de metingen verstoren.
De nieuwe laboratoria moeten dus aan extreme eisen voldoen, vertelt Martijn Vercammen van ingenieursbureau Peutz, dat advies gaf over hoe de trillingen zo ver mogelijk zijn terug te dringen. ‘In de bodem zijn altijd trillingen aanwezig. Deze zijn in dit geval vele malen te hoog voor de eisen in het lab. Daarom laten we de betonnen fundatie als het ware zweven, met behulp van luchtveren.’
Om de overdracht van trillingen uit de rest van het gebouw te voorkomen, staan beide nieuwe laboratoria daar volledig los van, op hun eigen fundering. Op deze fundering rusten de beide 150 ton zware blokken beton, ieder op zes luchtveren. ‘Om zoveel mogelijk de overdracht van trillingen te voorkomen, moet dat blok beton heel zwaar zijn en de veren heel slap. Bouwkundig gaat dat niet per se goed samen. Daarom zijn ook hele grote veren nodig’, vertelt Vercammen.
Bouwkundig zijn er nog de nodige uitdagingen, gaat hij verder. ‘Tijdens het uitharden kan dat enorme blok beton zijn warmte niet kwijt. Daarom wordt er koeling ingebouwd. Daarnaast mag er geen ijzer in het beton worden verwerkt, vanwege de aanwezigheid van sterke magneten in de zwevende blokken. De wapening is daarom van kunststof.’
In de zomer van 2015 moeten de laboratoria klaar zijn voor gebruik. De totale investeringskosten bedragen € 2 miljoen.
