Indra Waardenburg
Nadat het in 2015 en 2016 ASML voor zich moest dulden in de R&D Top 30 Bedrijven, staat Philips dit jaar weer op de eerste plaats.
Bij ongeveer twee derde van de bedrijven in de R&D Top 30 gingen de r&d-uitgaven omhoog in 2016. Dit blijkt uit de inventarisatie die TW jaarlijks uitvoert. De grootste stijger van dit jaar is Philips; met € 52 miljoen meer uitgaven dan vorig jaar verdringt het elektronicaconcern voormalig koploper ASML van de eerste plaats in de r&d-lijst. De r&d-uitgaven van de waferstepperproducent daalden met € 33 miljoen.
Het aantal bedrijven waarvan de uitgaven zijn gestegen is groter dan vorig jaar en we zouden daarom kunnen spreken van een voorzichtige groei. Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) ziet al enkele jaren een stijging van r&d-uitgaven bij bedrijven, onderzoeksinstellingen en het hoger onderwijs. Samen zijn deze partijen goed voor ruim € 13,6 miljard aan r&d-uitgaven in 2015 (meest recente cijfer van het CBS). Dat is 3 % meer in vergelijking met het jaar daarvoor. Zo’n € 7,5 miljard werd uitgegeven door bedrijven, waarvan bijna 80 % op het gebied van techniek en natuurwetenschappen.
Dit jaar ziet twee nieuwkomers in de R&D Top 30. Janssen pharmaceutical companies of Johnson & Johnson staat met € 318 miljoen direct in de top vijf en het bedrijf Sioux is hekkensluiter met € 10,3 miljoen aan r&d-uitgaven. Laatstgenoemde wordt gezien als technologiepartner die hightech bedrijven ondersteunt bij het ontwikkelen en maken van hun producten. Zo waren zij afgelopen jaar betrokken bij de ontwikkeling van een lithografische projectiestepper, een apparaat voor geavanceerde verpakkingstechnologie.
In de lijst zijn ook dit jaar weer de relatieve r&d-uitgaven opgenomen. Dit zijn de uitgaven aan r&d wereldwijd als percentage van de totale omzet. Hierbij is Synthon (generieke en innovatieve geneesmiddelen) weliswaar de grootste stijger met 3,4 % meer dan vorig jaar, maar dat komt ook doordat het bedrijf iets minder omzet had. Keygene (plantenveredeling en biotechnologie) en ASM International (halfgeleiderindustrie) zagen de relatieve uitgaven met 2,8 % stijgen. Laatstgenoemde viel met € 9 miljoen aan r&d-uitgaven in Nederland net buiten de R&D Top 30.
Wereldwijd hebben Philips en NXP Semiconductors de meeste octrooien verworven in 2016, respectievelijk 5.276 en 1.725. Shell volgt al snel met 1.014 octrooien.
Doordat voedselfabrikant Unilever geen cijfers kon aanleveren op het gebied van r&d-uitgaven in Nederland, hebben we het bedrijf niet in de lijst opgenomen. Met 6.000 r&d-medewerkers wereldwijd geeft Unilever zo’n € 980 miljoen uit aan r&d, wat neerkomt op 1,9 % van de omzet. Overigens zijn er meerdere bedrijven niet in de lijst opgenomen omdat ze geen cijfers wilden of konden aanleveren, of ze niet konden scheiden van de internationale cijfers.
Bij de Kennis- & Onderzoeksinstituten staat TNO nog altijd bovenaan in de lijst, die dit jaar uit vijftien deelnemers bestaat. Na ECN is het kennisinstituut ook de grootste stijger. ECN en TNO gaven respectievelijk € 15 en € 12,2 miljoen meer uit dan vorig jaar. Bij iets meer dan de helft van de deelnemers stegen de r&d-uitgaven. Het CBS noteert een stijging van € 222 miljoen aan r&d-uitgaven bij publieke instellingen en het hoger onderwijs in 2015. Dat is 3,8 % meer dan het jaar daarvoor.
