Met de R&D Top 50 van 2025 presenteren TW, TNO en VNO-NCW opnieuw een scherp beeld van de bedrijven die het meest investeren in onderzoek en ontwikkeling op Nederlandse bodem. Waar vorig jaar nog een Top 30 werd samengesteld, ligt er dit jaar een bredere en completere lijst. De uitbreiding naar 50 bedrijven toont niet alleen de vertrouwde zwaargewichten, maar ook een opkomende laag van scale-ups, deeptechbedrijven en internationale spelers die groeiende R&D-teams aansturen vanuit Nederland. De lijst laat een ecosysteem zien dat steeds hechter, gevarieerder en innovatiever wordt.
Net als in eerdere edities is de ranglijst gebaseerd op vrijwillig aangeleverde gegevens van bedrijven. Dat betekent dat de lijst geen volledig overzicht formeert van alle grootste R&D-investeerders in Nederland, maar een representatieve weergave van bedrijven die actief inzicht willen geven in hun R&D-inspanningen. De rijkdom van de dataset maakt het mogelijk trends te duiden, sectoren te vergelijken en verschuivingen zichtbaar te maken.
Uitbreiding naar een Top 50
De uitbreiding van de ranglijst van 30 naar 50 bedrijven is niet alleen een optische verbreding. De onderkant van de lijst bevat een aantal nieuwe categorieën bedrijven die in eerdere edities buiten beeld bleven. Zo verschijnen er dit jaar meer AI- en deeptechbedrijven, meer biotech en medische technologie, en opvallend veel agri-foodbedrijven die Nederlandse R&D inzetten voor wereldwijde groei.
Waar de lijst van 2024 vooral werd gedomineerd door gevestigde partijen in de hightechsector, telecom en de maakindustrie, laat de nieuwe Top 50 van 2025 zien dat er in Nederland een brede innovatiegolf plaatsvindt. Opvallend is dat verschillende jonge bedrijven voor het eerst in de lijst verschijnen met bescheiden absolute R&D-investeringen, maar met hoge groeipercentages. Dat maakt de Top 50 niet alleen een ranglijst van grote besteders, maar ook een momentopname van bedrijven die in Nederland ambitieus in hun toekomst investeren.
ASML opnieuw veruit de grootste
Aan de top van de lijst verandert er weinig. ASML voert opnieuw de ranglijst aan, met maar liefst €3,0 miljard aan R&D-uitgaven in Nederland. Daarmee blijft het bedrijf uit Veldhoven niet alleen de leider in de Nederlandse R&D-wereld, maar groeit het opnieuw ten opzichte van de €2,8 miljard van vorig jaar weer. De R&D-activiteiten van ASML vormen op zichzelf een aanzienlijk deel van de totale bedrijfs-R&D in Nederland. Ook het aandeel van Nederlandse R&D ten opzichte van de wereldwijde R&D blijft met 70 procent zeer substantieel. De groei in absolute investeringen houdt verband met de voortdurende ontwikkeling van EUV- en High-NA-technologie, waarvan een groot deel in Nederland wordt vormgegeven.
Philips behoudt nummer twee
Philips staat opnieuw op de tweede plek, met € 650 miljoen aan Nederlandse R&D-uitgaven. Dat is € 50 miljoen minder dan een jaar eerder (een daling van ruim 7%). In het licht van eerdere reorganisaties en portfolioaanpassingen blijft het opvallend dat Philips zo stabiel in de top meedraait. De aanwezigheid van Philips toont aan dat het bedrijf nog altijd een wezenlijke R&D-structuur in Nederland onderhoudt, ondanks de verkoop van grote divisies en de internationale druk op het zorgtechnologieportfolio.
Booking.com verstevigt zijn positie
Booking.com, vorig jaar voor het eerst in de lijst, stijgt stevig door. Met €554 miljoen aan Nederlandse R&D-uitgaven en een CAGR van 40 procent over de periode 2022-2024 schuift het bedrijf verder richting de top. De R&D van Booking is vrijwel volledig geconcentreerd in Amsterdam, wat het bedrijf tot een van de grootste digitale R&D-motoren van het land maakt.
De groei laat zien dat digitale platforms niet langer slechts techbedrijven zijn, maar intensieve R&D-organisaties met honderden tot duizenden werknemers die continue innovatie drijven.
TomTom en Shell Nederland nieuw in de top van de lijst
Op nummer vier staat TomTom met €335 miljoen, vrijwel volledig in Nederland besteed. TomTom is opnieuw een typisch voorbeeld van een Nederlands technologiebedrijf dat zich weet te handhaven in een sterk internationaal concurrerende markt.
Op nummer vijf verschijnt Shell Nederland met € 325 miljoen aan Nederlandse R&D-uitgaven. Daarmee vindt ruim een derde van de totale R&D van de onderneming in Nederland plaats. Dat Shell zo’n substantieel deel van zijn onderzoeksactiviteiten in Nederland belegt, benadrukt de rol die ons land speelt binnen energie- en procestechnologie.
Groei en krimp in de lijst
De uitbreiding van de lijst naar vijftig bedrijven maakt groeidynamieken beter zichtbaar. Een aantal bedrijven laat sterke groei zien in R&D-uitgaven over de periode 2022–2024. SyncVR Medical, QuantWare, Axelera AI, LeydenJar, Florensis en Hadrian behoren tot de snelste stijgers. In veel gevallen gaat het om bedrijven met kleine absolute bedragen, maar met hoge CAGR-percentages. Dit type bedrijven vormt de onderstroom van de toekomstige R&D-infrastructuur in Nederland: jong, snelgroeiend en sterk kennisintensief.
Tegelijkertijd laten sommige gevestigde namen een daling zien in hun Nederlandse R&D-uitgaven. De redenen lopen uiteen: wereldwijd portfolioherstel, verschuiving van research naar productontwikkeling, of reorganisatiecycli. Voor de duiding van deze lijst zijn dit waardevolle signalen. Ze laten zien hoe gevoelig R&D-strategieën zijn voor marktbewegingen en sectorale trends.
Opkomende deeptech, AI en quantum
Opvallend aan de onderste 20 posities van de lijst is de aanwezigheid van nieuwe deeptechbedrijven. Namen als QuantWare, Nearfield Instruments en Axelera AI laten zien dat Nederland zich steeds steviger profileert op het gebied van chiptechnologie, semiconductors, photonics en AI-hardware. De absolute bedragen zijn nog bescheiden, maar het groeipad is steil en consistent.
Ook de aanwezigheid van bedrijven als LeydenJar (batterijtechnologie) laat zien dat Nederland een aantrekkelijke basis vormt voor hardwaregerichte scaleups in energietechnologie.
Sterke aanwezigheid van agri-food en biotech
Naast deeptech vallen vooral de seed-bedrijven op. Enza Zaden, Rijk Zwaan, Royal Van Zanten, Florensis en Bakker Brothers zijn allemaal aanwezig in de lijst, verspreid over verschillende posities. Het agri-foodcluster blijkt opnieuw een zeer actieve R&D-motor in Nederland. De combinatie van zaadveredeling, biotechnologie en nieuwe teeltmethoden levert een unieke mix van onderzoeksintensieve bedrijven.
Ook de biotechsector is nadrukkelijk aanwezig, met AstraZeneca, Novartis en Johnson & Johnson Nederland. Hoewel deze bedrijven slechts een klein deel van hun wereldwijde R&D in Nederland hebben staan, laat hun deelname zien dat Nederland binnen Europa een strategisch R&D-knooppunt is voor farmaceutische en medische technologie.
Het bijzondere van de Nederlandse R&D-medewerkerscijfers
De cijfers over R&D-medewerkers geven een extra dimensie aan de lijst. ASML blijft met afstand de grootste R&D-werkgever van Nederland, met 11.249 fte. Daarna volgt KPN met 3.464 fte. Op de derde en vierde positie staan Booking.com (2.950 fte) en Philips (2.400 fte), beide goed voor grote en grotendeels in Nederland gevestigde R&D-teams. Pas daarachter komen Thales Nederland en Canon Production Printing, die eveneens substantiële R&D-organisaties in huis hebben.
Wat opvalt is dat er geen lineair verband bestaat tussen hoogte van de R&D-uitgaven en het aantal R&D-medewerkers. Bedrijven met een zeer hoge personele R&D-basis, zoals KPN, besteden minder in euro’s dan sommige industriële bedrijven met kleinere teams. Dat laat zien dat R&D-activiteiten sterk variëren in kostendichtheid per medewerker.
Aan de andere kant zijn er bedrijven die volledig Nederlandse R&D-reporting hebben. Nedap, Priva, DAF Trucks, Technolution en een reeks kleinere hightechbedrijven doen vrijwel al hun R&D in Nederland. Dit zijn bedrijven die het innovatievermogen sterk lokaal verankeren.
Verschillen tussen Nederlandse en wereldwijde R&D
De lijst laat ook zien welke bedrijven hun R&D bijna volledig in Nederland concentreren. TomTom, DAF Trucks, Nedap en Priva doen vrijwel al hun onderzoek op Nederlandse bodem, terwijl ASML met 70 procent eveneens een groot deel van zijn wereldwijde R&D in Nederland heeft.
Daar tegenover staan bedrijven als Shell, Meta of AstraZeneca, waar het Nederlandse aandeel zeer klein is in verhouding tot internationale investeringen. Dat maakt deze bedrijven geen minder relevante deelnemers. Juist deze verschillen helpen om de positie van Nederland in wereldwijde waardeketens beter te begrijpen. Nederland blijkt daarbij een speeltuin voor niche-innovatie, maar ook een stevige R&D-hub voor bedrijven met wereldwijde researchcentra.
Waarde van de lijst en oproep aan bedrijven
De R&D Top 50 is een jaarlijks moment om zicht te krijgen op de bedrijven die actief investeren in innovatie binnen Nederland. De lijst is volledig gebaseerd op vrijwillige deelname via een online enquête. Dat maakt de lijst tegelijkertijd waardevol en dynamisch: hij groeit mee met de bereidheid van bedrijven om inzicht te geven in hun investeringen en ambities.
Voor 2026 roept TW bedrijven op om opnieuw deel te nemen en de lijst verder te versterken. Wie volgend jaar in de R&D Top 50 wil staan, kan zich aanmelden via tw.nl/rdtop50.
Conclusie
De R&D Top 50 van 2025 laat een ecosysteem zien dat steeds diverser, dynamischer en innovatiever wordt. ASML blijft een klasse apart, maar de lijst toont vooral hoe breed de R&D-basis in Nederland is geworden. Van deeptech tot agri-food, van telecom tot AI-scaleups. Nederland is een aantrekkelijke thuishaven voor onderzoek en ontwikkeling, met bedrijven die zowel nationaal als internationaal steeds nadrukkelijker hun stempel drukken.
De lijst laat niet alleen de groten zien die het fundament van het Nederlandse innovatieklimaat vormen, maar ook de groeiers die de toekomst tekenen. Daarmee is de R&D Top 50 meer dan een ranglijst. Het is een momentopname van de kracht, de creativiteit en de groeiambitie van de Nederlandse kenniseconomie.
