Henk Klomp
De Spaanse hofschilder Fransisco Goya was een afrancesado, een aanhanger van de Franse Revolutie.
Dit blijkt uit een verborgen statieportret onder zijn meesterwerk Portret van Don Ramón Satué. Dit werd onthuld door de mobiele spectrometer van de universiteit van Antwerpen, de eerste scanner die kan worden meegenomen naar musea om verborgen schilderijen onder meesterwerken te onthullen. Een team van onderzoekers van de universiteit van Antwerpen en Delft en medewerkers van het Rijksmuseum publiceert deze maand over de ontdekking in Burlington Magazine, een gerenommeerd tijdschrift voor kunstgeschiedenis. Naar verwachting bevinden zich onder meerdere meesterwerken oudere schilderijen of tekeningen van kunstenaars.
Goya blijkt het Portret van Don Ramón Satué over het oudere statieportret te hebben geschilderd om te voorkomen dat rechter Satué, bij wie hij zat ondergedoken, erdoor in gevaar kwam. Het statieportret was van Napoleons broer en vrijmetselaar Joseph, bijgenaamd ‘Pepe Botella’ (Joop Fles). Goya hield het schilderij tien jaar verborgen voor de katholieke reactionaire dictator Ferdinand, die de voorstanders van liberale rechten liet vervolgen. Het schilderij was bij Goya achtergelaten door aanhangers van Napoleon.
De mobiele spectrometer van de universiteit van Antwerpen is een zogeheten X Ray-spectrometer. Het schiet met röntgenstraling elektronen los van de atomen in het doek, waarna bij de herschikking van de elektronen rond de kern fotonen vrijkomen. Uit spectra zijn chemicaliën in pigmenten van de verf te herleiden, zoals kwik en antimoon, zelfs onder bovenste laag. Eerder ontdekten de onderzoekers uit Antwerpen en Delft onder Van Gogh’s Grasland uit het Kröller Müller al een mysterieus meisjesportret.
