Special – Topproject: Snelle verbreding A2 dankzij de computer

Christian Jongeneel

Aan elkaar gekoppelde driedimensionale modellen maakten dat de vernieuwing van een stuk van de A2 efficiënt en snel ter hand genomen kon worden door Breijn, het ingenieursbureau van bouwer Heijmans.

De A2 ter hoogte van Beesd is een vaste klant in de top drie van Nederlandse filemeldingen. De vernauwing in de toch al volle A2 zorgt dat het verkeer langzamer gaat rijden. Begrijpelijk dus dat Rijkswaterstaat besloot tot verbreding van de weg en vernieuwing van de bruggen en andere kunstwerken over een traject van twaalf kilometer tussen Culemborg en Deil. Voor het ontwerp tekende Breijn.

 

‘We hebben een driedimensionaal model van onze oplossing gemaakt, waar alles tot de kleinste details in zat’, vertelt ing. Brian Kersten van Breijn. ‘Niet alleen de modellen voor de wegen en de kunstwerken sluiten naadloos op elkaar aan, maar ook de modellen voor de fasering, bekisting en wapening voor de kunstwerken. En we hoefden geen piketpaaltjes meer te slaan, omdat graafmachines met de gps-informatie uit het model semi-automatisch aan de slag konden.’

 

Building Information Modelling (BIM), zoals de geïntegreerde inzet van computermodellen in de bouw genoemd wordt, heeft met name de laatste drie jaar een grote vlucht genomen. Dat komt door de toenemende druk om efficiënt te werken, waardoor het niet meer mogelijk is om in de uitvoeringsfase het ontwerp aan te passen als het bij nader inzien niet praktisch is. Kersten: ‘BIM is een investering in de engineering fase van het ontwerp, die zorgt voor een betere aansluiting in de uitvoering. Daardoor gaan de faalkosten door fouten in het ontwerp omlaag.’

 

In het geval van de A2 was dat des te belangrijker, omdat het tracébesluit vertraging had opgelopen. Aangezien de opdrachtgever niet het hele project in de tijd wilde opschuiven, moesten de ingenieurs van Breijn en de bouwers van Heijmans trucs verzinnen om in te lopen. Zo werd een innovatieve methode bedacht waarmee in één weekend twee prefab pijlers voor kunstwerken in de middenberm geplaatst werden. Normaalgesproken zou de aanleg hiervan zes tot acht weken kosten, met veel meer congestie van het verkeer.

 

Dat laatste is uiteraard ongewenst op een van de drukste snelwegen van Nederland. Ook de verbreding van de weg, van 2×2 naar 2×4 rijstroken, diende met zo min mogelijk afsluitingen gepaard gaan. Tijdens de werkzaamheden moest het verkeer doorstromen alsof er nog steeds 2×2 rijstroken lagen – maar voor de verbreding ontkom je er niet aan om delen van de bestaande weg buiten gebruik te stellen. De oplossing werd gevonden door tijdelijk extra asfalt in de bermen neer te leggen. Daardoor bleef de weg in zijn geheel breed en veilig genoeg om twee rijstroken in beide richtingen open te houden.

 

Hoewel de technische vernieuwing van het project voor een belangrijk deel in de ontwerpinstrumenten en bouwfasering zat, zijn ook enkele van de kunstwerken innovatief. Zo wordt in het tracé onder andere een ecoduct aangelegd, dat van de architect bijzondere gekromde vormen had meegekregen. Dat ontwerp moest tijdens de bouw wél een aantal keer aangepast worden om het technisch beter maakbaar te krijgen. Zo bleken de betonnen schalen die de architect als bedekking van het talud onder het ecoduct bedacht had, niet op het talud aan te sluiten. Ze werden constructief uiteindelijk opgehangen aan het ecoduct zelf. Technisch een ingrijpende verandering, maar het resultaat deed geen afbreuk aan de architectonische visie.

 

Het resultaat van het project, waarvan de uitvoering de voltooiing nadert, is na te zien op een animatie die Breijn gemaakt heeft. Dat is namelijk nog één van de voordelen van BIM: je kunt modellen ermee visualiseren. Kersten: ‘We experimenteren zelfs met driedimensionale printers, om onze ontwerpen niet alleen zichtbaar maar ook tastbaar te maken. Op die manier praat iedereen, van directeur tot timmerman, over hetzelfde. Communicatie is in het gehele proces de beslissende factor om de realisatie zo efficiënt mogelijk te laten verlopen.’