Benno Boeters
Technisch Weekblad verzamelde voor de elfde keer de jaarcijfers van de uitgaven aan R&D bij bedrijven en onderzoeksinstituten in Nederland in 2009. Bij de meeste bedrijven daalden de investeringen. Bij de onderzoeksinstituten zette men meer om dan in 2008.
Bij de toptien van bedrijven is de totale uitgave aan R&D in 2009 iets teruggelopen vergeleken met 2008, zo blijkt uit de door Technisch Weekblad verzamelde gegevens. Ofschoon de getallen van Shell en Schering-Plough (farmacie) over 2009 ontbreken, is duidelijk dat bij de meeste bedrijven minder geld aan onderzoek en ontwikkeling werd besteed. Shell kon geen uitsplitsing geven van R&D in Nederland, maar stuurde uitsluitend de mondiale getallen in. Shering-Plough leverde geen cijfers in omdat deze na een overname door Merck niet te scheiden zijn van die van het nieuwe moederbedrijf. Waar de toptien in 2008 nog 2,90 miljard euro investeerde in R&D, spendeerde de toptien van 2009 2,22 miljard euro. Met de kanttekening dat Shell en Schering-Plough – vorig jaar samen goed voor bijna 800 miljoen euro R&D-investeringen – dit jaar niet in de toptien zijn opgenomen; AkzoNobel en Corus staan er daardoor dit jaar wel in. Overigens is het staalbedrijf in IJmuiden samen met Thales (defensie- elektronica) de positieve uitzondering: Corus gaat van 69,0 naar 75,5 miljoen, en Thales van 73,0 naar 75,0 miljoen.
Toelichting is eveneens nodig bij de bedrijven op plaats 13, 16, 18 en 20. Rijk- Zwaan, Nunhems, Syngenta Seeds en Keygene, respectievelijk, zijn bedrijven die zaden veredelen; een kennisintensieve activiteit waarmee zij in de wereldtop opereren. Zij kwamen in de voorgaande tien jaar waarin Technisch Weekblad de gegevens verzamelde, niet in de ranglijst voor en debuteren dus in dit overzicht.
In de tabel van onderzoeksinstituten lijkt de plaats 2 van ECN (Energieonderzoek Centrum Nederland) opmerkelijk, maar de reden dat ECN Deltares (deltatechnologie) naar de derde plaats heeft verdrongen, is dat ECN in zijn omzetcijfers nu ook die van de Nuclear Research and consultancy Group (NRG, ook in Petten) meetelt. De omzet stijgt zodoende van 78,0 naar 132 miljoen euro. (Vanwege ruimtegebrek zijn de omzetcijfers van voorgaande jaren niet weergegeven in de tabel.) Verder valt op, dat, voor zover er sprake is van omzetdaling ten opzichte van 2008, die bij de grote technologische instituten niet dramatisch is. NEN, het Nederlands Normalisatieinstituut, is in deze lijst de positieve uitschieter. Dit instituut ging van een omzet in 2008 van 25 miljoen naar 33 miljoen in 2009. In de toptien van instituten is vorig jaar 45,4 miljoen euro meer omgezet dan in 2008 (van 1.117 naar 1.162 miljoen euro).
