Armand van Wijck
Het nieuwe Nederlandse boegbeeld voor aardobservatie vanuit de ruimte, het Tropospheric Monitoring Instrument (Tropomi), is een flinke stap dichter bij oplevering gekomen. Hoofdaannemer Dutch Space tekende afgelopen maand voor ruim dertig miljoen euro een contract met Esa, waardoor de infrarood spectrometers nu gemaakt kunnen worden.
Met Tropomi kan men vanuit de ruimte de troposfeer (de onderste tien kilometer van de atmosfeer) bestuderen aan de hand van het golflengtespectrum van invallend licht uit de troposfeer.
Â
Meteorologen en wetenschappers kunnen met Tropomi ‘de mondiale luchtkwaliteit en verspreiding van broeikasgassen nog beter in kaart brengen’, zo licht ruimtevaartbedrijf Dutch Space toe. Zo zal Tropomi onder andere SO2– en NO2-concentraties gaan meten. In 2014 zal Tropomi de ruimte ingaan als enig wetenschappelijk meetinstrument aan boord van Esa’s Sentinel-5 precursorsatelliet. Het werk aan Tropomi begon eind 2008, toen duidelijk werd dat de Sentinel-5 er zou komen.
Â
Oorspronkelijk zou Tropomi vijf detectorkanalen krijgen voor spectrummetingen van 0,25 tot 0,45 nanometer, ofwel van ultraviolet tot ver-infrarood. Ondertussen zijn dit er vier geworden, waardoor er flink op kosten is bespaard zonder verlies van kwaliteit. ‘In het ene kanaal is de resolutie verbeterd waardoor de mogelijkheid is ontstaan om twee kanalen met elkaar te combineren’, vertelt dr. Johan de Vries, aardobservatiespecialist bij Dutch Space. De resolutie in één van de ultravioletkanalen (de UV1) is verbeterd van zo’n 25×25 km naar 7×7 km. Hierdoor kon de UV1 gecombineerd worden met een ander kanaal, de UV2-VIS.
Â
Van twee naar één telescoop
Daarnaast is er veel aandacht besteed aan de zogenaamde coregistratie; de technologie die ervoor moet zorgen dat de instrumenten gelijktijdig dezelfde grondpixel waarnemen. De Vries: ‘Dit heeft er bijvoorbeeld toe bijgedragen dat we van oorspronkelijk twee telescopen naar één telescoop gegaan zijn. De SWIR-module (kortgolvig infrarood, red.) en de zichtbaarlichtmodule kijken nu door dezelfde telescoop.’
Â
Tropomi is een opvolger van Omi, een meetintstrument dat op dit moment de troposfeer vanuit de ruimte observeert, maar volgens De Vries gaat Tropomi dat nog veel nauwkeuriger doen. ‘Ten eerste is de grondpixel van Tropomi een factor zes kleiner, daardoor kun je veel beter tussen de wolken door kijken. Als je wilt kijken naar de bronnen van luchtvervuiling, dan kunnen we nu beter inzoomen op die bronnen en binnen het niveau van steden kijken. Voor dit soort instrumenten is dat een ongekend hoge resolutie.’
Â
Ook heeft Tropomi nauwelijks last van ruis. ‘Tropomi is ook geschikt voor heel donkere scènes waarbij je heel weinig licht hebt, bijvoorbeeld boven een wateroppervlak of aan de noordkant van de aardbol. De signalen van Omi waren daar altijd heel ruisig, van Tropomi worden ze netjes strak.’