Steeds meer groentetelers gaan de hoge energieprijzen te lijf met nieuwe of extra schermdoeken. Om in die situatie het binnenklimaat optimaal te houden, investeren ze ook in geavanceerde ontvochtings- en ventilatietechnieken. Bij Technokas merken ze dit door een sterk groeiende vraag naar systemen voor Het Nieuwe Telen. In de afgelopen maanden bestelden meer groentetelers dan ooit de luchtbehandelingskasten die Technokas in de gevel of in het dek kan installeren. Deze kasten kunnen buiten- en binnenlucht aanzuigen om deze (gemengde) lucht via een ventilator, verwarmingsblok en luchtverdeelslurven gecontroleerd de kas in te blazen.
Nadat Technokas eerder al bij het omvangrijke tomatenbedrijf van Schenkeveld, nabij Schiphol, in de twee nieuwste kassen van in totaal 20 hectare de luchtbehandelingskasten installeerde, komt de vraag nu ook vanuit andere groentetelers op gang. Zowel in tomaten, aubergines als paprika’s kunnen deze installaties zeer positieve resultaten behalen. De meest recente projecten zijn uitgevoerd bij Van Duijn De Jong Aubergines in Oosterland, op Schouwen-Duiveland en bij de tomatenkwekerij van D.T. van Noord in Sirjansland, bijna een buurman van Van Duijn De Jong. Ook paprikakwekerij Overgaag heeft het systeem met LBK’s besteld voor hun nieuw te bouwen kas in Maasland. Zij kunnen later dit jaar over deze techniek beschikken.
“Telen wordt veel eenvoudiger”
Bij Van Duijn De Jong Aubergines in Oosterland is bedrijfsleider Gerard van Vossen erg enthousiast en aangenaam verrast door de positieve resultaten. “In ben van nature best terughoudend bij dit soort nieuwe technieken en beloften. We zijn ook gaan kijken bij Schenkeveld, maar ook toen had ik nog wel wat reserves over het resultaat dat wij ermee zouden kunnen behalen en de investering die we moesten doen”, beaamt Van Vossen. “Maar het systeem werkt nu sinds december, toen we met de nieuwe teelt zijn begonnen, en ik ben, misschien wel een beetje tegen mijn natuur in, razend enthousiast. Het telen wordt echt zoveel eenvoudiger. Ik heb er ineens veel tools bij gekregen. Ik kan met strakke lijnen werken. De sturing op vocht of temperatuur gaat volautomatisch. Ik kan ’s ochtends het gewas goed activeren, ook met donker weer. Omdat we een andere kas hebben waar we dit systeem nog niet hebben, maar daar wel een vast en beweegbaar scherm hebben, kunnen we goede vergelijkingen maken. Telen is echt topsport geworden. Met de luchtbehandelingskasten en slurven is presteren een stuk gemakkelijker en met betere resultaten. Ten opzichte van de kas zonder dit systeem, hebben we hier zo’n 20% energie bespaard. Dat is boven verwachting.”
Prestaties verder verbeteren
Van Vossen verwacht dat hij het komend jaar nog makkelijker zal werken en de prestaties mogelijk nog kan verbeteren. “In het begin durf je nog niet alles eruit te halen. Ik moest vertrouwen in het systeem krijgen, maar het werkt echt prima. Ik durf zelfs op donkere dagen het scherm de hele dag dicht te houden. De enige reden dat we nu meer moesten stoken dan echt nodig was, is omdat we voor de CO2 nog geen alternatieve oplossing hebben.”
Voor de installatie van het systeem in de kas van 27.500 m2, met een goothoogte van 6,6 meter, heeft Technokas de luchtbehandelingskasten (LBK’s) boven het pad in het dek geïnstalleerd. Het betonpad loopt langs de kopgevel. Van Duijn De Jong Aubergines wil deze kas in de toekomst aan de kopgevel doorbouwen, waarna dit pad een middenpad wordt. Op dit moment zijn er acht LBK’s geïnstalleerd, met luchtaanzuiging door het dek.
Deze LBK’s zijn direct al geschikt voor de toekomstige uitbreiding aan de andere kant, maar voorlopig nog maar aan één zijde voorzien van ventilatoren, mengkleppen, mengkamer en verwarmingsblokken. Deze voorzieningen zijn later ook aan de andere zijde in te bouwen. De luchtverdeelslurven aan de zijde die nu in gebruik is genomen, zijn circa 125 meter lang. Er hangt nu dus één LBK per drie tralies van 8 meter, dus om de 24 meter. Daarmee heeft de LBK een dekking van 3.000 m², met een capaciteit van 15.500 m³/h, komt dit neer op ca. 5 m³/uur/m².
LBK’s in de kopgevels
De kas van buurman D.T. van Noord is ruim 3,5 hectare groot, met een goothoogte van 5,5 meter. In een andere kas, waar Van Noord al ontvochtigt, gebruikt de tomatenkweker een ander systeem met slurven onder het gewas. Maar voor deze grote kas in Sirjansland kiest Van Noord voor het systeem van Technokas met luchtbehandelingskasten aan twee zijden in de kopgevels en dus slurven boven het gewas. In totaal installeerde Technokas 13 LBK’s, 6 aan de korte kant en 7 aan de lange kant. Alle LBK’s zijn voorzien van binnen- en buitenkleppen, een mengkamer, een verwarmingsblok en een ventilator. De luchtverdeelslurven zijn elk zo’n 83 en 90 meter lang. Met één luchtbehandelingskast per vier tralies van 8,0 meter, dus om de 32 meter, komt ook hier de capaciteit uit op circa 5 m³/uur/m².
Relatief weinig aanpassingen
“Om deze luchtbehandelingskasten te kunnen installeren, moesten we de gevel iets aanpassen”, vertelt Freek Batist van Technokas. “Maar de aanpassingen blijven over het algemeen zeer beperkt. De huisinstallateurs pasten de gevelscherminstallaties iets aan, sloten de verwarmingsblokken van onze LBK’s aan en verzorgden de elektra-aansluitingen en computersturingen. Zo konden we begin 2023 in korte tijd de installatie opleveren waarna Van Noord direct al van de voordelen gebruik kon maken.”
Eerste installatie voor paprikateelt
Een andere kwekerij die eind dit jaar het systeem in gebruik neemt, is Kwekerij Overgaag. Deze paprikatelers gaan bij hun vestiging in Maasland een kasuitbreiding realiseren van ruim 4 hectare. Op deze kwekerij start Technokas in september met de montage van zes LBK’s boven het middenpad, met luchtaanzuiging door het dek. “Deze LBK’s blazen wel meteen naar twee kanten uit, dus feitelijk zijn het 12 units die elk zijn voorzien van binnen- en buitenkleppen, een mengkamer, een verwarmingsblok, een ventilator en luchtverdeelslurven van circa 92 meter lang. Deze toestellen hebben een capaciteit c.q. debiet van 15.250 m³/h, wat neer komt op circa 4,6 m³/uur/m². Dit is bewust iets lager dan bij tomaten of aubergines”, zegt Batist, “maar dat komt omdat de ‘drogere’ paprikateelt weer net andere eisen stelt. Zo zullen wij steeds, in overleg met de teler en zijn teeltwensen, de LBK’s volledig op maat ontwerpen en engineeren.” Eind 2023 kan Kwekerij Overgaag het systeem in gebruik nemen.
Voor sierteelt én groenteteelt
In de jaren hiervoor waren het vooral kwekers van sierteeltproducten, zoals orchideeën, rozen, chrysanten en enkele andere teelten, bij wie de systemen met LBK’s in trek waren. “Die kwekers komen ook nog steeds voor deze techniek bij ons. Zo hebben we dit jaar voor KP Holland in de gevel van een bestaande kas in Naaldwijk 12 LBK’s geïnstalleerd voor de teelt van Curcuma. Ook Kwekerij Apartus heeft vergevorderde plannen om voor hun kas met Cyclamen in Poeldijk eveneens 12 LBK’s in de gevel te laten installeren. Maar het zijn nu dus ook de groentetelers die in hun zoektocht naar nieuwe manieren van energiebesparing, en vooral naar tools om het binnenklimaat beter naar hun hand te zetten, de voordelen van ontvochtigen, ventileren en verwarmen met LBK’s ontdekken. Zo gaan we binnenkort bij de Kwekerij van Arjan Bassie, die de proefkas voor tomaten van Syngenta in Maasland beheert, twee LBK’s in de gevel installeren. Naast de genoemde ondernemers hebben nog meer groentetelers aanvragen ingediend. Sommige nemen spoedig een besluit, en anderen vragen eerst subsidie aan en nemen de beslissing zodra zij subsidie krijgen. Zeker met de huidige energietarieven is het installeren van LBK’s ook zonder subsidie al voor veel kwekers erg interessant, juist omdat het naast de besparing zorgt voor een beter uniform binnenklimaat”, besluit Batist.
