Amerikaanse klimaatwetenschappers beweren dat LNG slechter is voor het klimaat dan het gebruik van lokale steenkool. Klopt dat? De Amerikaanse overheid staat in ieder geval voorlopig op de rem waar het gaat om de bouw van nieuwe LNG-export terminals.
Verhaal of fabeltje?
Het LNG-verhaal gaat zo. Bij het verbranden van aardgas komt per eenheid geproduceerde energie de helft minder CO2 in de atmosfeer dan bij het verbranden van steenkool. Vervang steenkool door aardgas en je draagt bij aan het afremmen van klimaatverandering. Zo zijn in de VS de emissies van de elektriciteitsopwekking drastisch verminderd met het vervangen van steenkool door aardgas. Aardgas is dus een geschikte transitie-brandstof zo lang de wereld nog onvoldoende niet-fossiele energie produceert. Maar wat als ergens geen aardgas is? Geen probleem. Grote aardgasproducenten als de VS, Qatar, Australië en Rusland maken er LNG van en distribueren het over de hele wereld.
Is dit LNG-verhaal een fabeltje? In december 2023 schreven 170 Amerikaanse klimaatwetenschappers een openbare brief waarin ze president Joe Biden oproepen geen vergunningen meer te verlenen voor het bouwen van nog meer nieuwe LNG-export terminals in de VS. Ze vinden dat de wereld sowieso niet langer enorme investeringen moet doen in een infrastructuur voor aardgas. Ze schrijven: ‘De wetenschappelijke data zijn overduidelijk: de toenemende emissies van de super-pollutant methaan vormen een belangrijke reden waarom de wereld er niet in slaagt de afgesproken emissie doelen te realiseren en het klimaat te stabiliseren.’
Vervolgens stellen de briefschrijvers dat het gebruik van Amerikaanse LNG zelfs in het allergunstige geval nog 24 procent slechter is voor het klimaat dan lokaal gewonnen steenkool. Ze beroepen zich hierbij op een nieuw, maar nog niet peer-reviewed, onderzoek van Robert Howarth, een klimaatwetenschapper aan de Cornell University. Howarth’s conclusie komt erop neer dat, alle life-cycle factoren van LNG in acht genomen, Europa en Azië er wat betreft het klimaat beter aan doen lokaal geproduceerde steenkool te verbranden dan de uit de VS geïmporteerde LNG. Met andere woorden: stop de export van Amerikaanse LNG.
Howarth’s conclusie komt erop neer dat, alle life-cycle factoren van LNG in acht genomen, Europa en Azië er wat betreft het klimaat beter aan doen lokaal geproduceerde steenkool te verbranden dan de uit de VS geïmporteerde LNG.”
Lange weg
Howarth’s negatieve oordeel is gebaseerd op alle broeikasgasemissie die ontstaan op de lange weg van de Amerikaanse frackingoperaties naar de verbruikers in Europa en Azië. Data verzameld door satellieten en vanuit vliegtuigen wijzen erop dat alleen al bij de Amerikaanse gasbronnen gemiddeld 2.6 procent van alle methaan in de atmosfeer weglekt. Dat gemiddelde ligt veel hoger dan de 0.7 procent waar het Amerikaanse ministerie van uitgaat. Een recent onderzoek van de Carnegie Mellon University houdt het zelfs op 3 procent. Daarnaast veroorzaken de frackingoperaties nog aanzienlijke CO2-emissies.
De tweede grote flessenhals in de LNG-keten zijn de export-terminals die het aardgas omzetten in LNG. Om het aardgas eerst schoon te maken – het verwijderen van water, kooldioxide, kwik, waterstofsulfide en de zwaardere koolwaterstoffen – en vervolgens stapsgewijs af te koelen tot -162 graden Celsius verbruikt zo’n installatie gemiddeld 9.8 procent van het aangevoerde gas. Deze verbranding levert volgens Howarth’s berekeningen, ergens tussen de 230 en 410 gram CO2 op per geproduceerde kilo LNG. Daarbij komt dan nog de CO2 die uit het aardgas verwijderd wordt voor de liquefactie. Tenslotte lekken de terminals op hun beurt ook weer methaan.
De CO2 en methaan emissies tijdens het transport variëren met het type LNG-tanker en de lengte van het transport. De oudste LNG-tankers, ongeveer 10 procent van de vloot, varen nog louter op zware stookolie en hebben daardoor zeer hoge emissies. De methaan emissies ontstaan door boil-off, de evaporatie van LNG. De meeste tankers die in de afgelopen 20 jaar zijn gebouwd hebben 4-cycle motoren die zowel zware olie, diesel als het methaan van de boil-off kunnen verbranden. De nieuwste, en meest efficiënte, LNG-tankers zijn uitgerust met 2-cycle motoren die meestal varen op de boil-off maar ook stookolie kunnen verbranden en opereren met veel lagere emissies.
Stoppen met LNG-export
Op basis van zijn life-cycle analyse concludeert Howarth dat het gebruik van Amerikaanse LNG in Europa en Azië in vrijwel ieder scenario aanzienlijk meer emissies van broeikasgas oplevert dan het gebruik van lokale steenkool. Zelfs onder de meest gunstige condities veroorzaakt de LNG 27 procent meer emissies in CO2-equivalenten dan lokale steenkool. Hij schrijft: ‘Voorstanders van LNG-export uit de Verenigde Staten hebben het mis wanneer ze denken dat het gebruik van LNG beter is voor het klimaat dan het gebruik van steenkool die in Europa en Azië wordt geproduceerd en gebruikt.’ En dus meent Howarth dat het stoppen van de LNG-export een prioriteit moet zijn.
Howarth gaat steeds uit van de meest pessimistische cijfers. Ik ben het dan ook niet met hem eens dat je beter kolen kunt verbranden.“
René Peters van TNO
René Peters, business director gas technology bij TNO, kan wel een eindje meegaan in de analyse van Howarth, maar niet in alle conclusies. Peters: ‘Kijk, het is natuurlijk duidelijk dat LNG een veel grotere footprint heeft dan het aardgas dat we hier uit de Noordzee halen. Wat betreft de Amerikaanse LNG komt dat in belangrijke mate door het fracken, wat al flinke CO2 en methaan-emissies oplevert. Maar Howarth gaat steeds uit van de meest pessimistische cijfers. Ik ben het dan ook niet met hem eens dat je beter kolen kunt verbranden. Howarth vergeet bijvoorbeeld in zijn analyse mee te nemen dat bij de productie van steenkool ook veel methaan vrijkomt. Verder importeert Nederland steenkool uit de hele wereld, en dat gaat dan met transporten die ook veel CO2-emissies opleveren.’
De conclusies van Howarth staan ook haaks op een onderzoek uit 2019 van het Amerikaanse ministerie van energie. Die analyse leidde tot de conclusie dat door het omschakelen van steenkool naar LNG Aziatische landen over een periode van 20 jaar bij het opwekken van hun elektriciteit de emissies van broeikasgassen kunnen verminderen met minimaal 2 en maximaal 54 procent. Voor Europa waren er soortgelijke resultaten. Het is wel nodig op te merken dat dit onderzoek duidelijk gebaseerd was op een veel te lage inschatting van de methaanemissies bij het fracken en het transport van LNG.
Luistert president Biden?
Luistert president Biden naar de 170 klimaatwetenschappers die zich beroepen op Howarth’s onderzoek? Dat lijkt er wel op. In januari van dit jaar baarde het Witte Huis veel ophef met het besluit voorlopig geen nieuwe bouwvergunningen voor LNG-export terminals in behandeling te nemen. Het ministerie van energie krijgt de opdracht eerst een grondige evaluatie maken van de effecten die nieuwe LNG-terminals zullen hebben op het klimaat, de Amerikaanse economie, het inkomen van Amerikaanse huishoudingen en de nationale veiligheid.
Tot 2016 was het onmogelijk Amerikaanse LNG te exporteren. Gedreven door de fracking-revolutie zijn er echter sinds dat jaar zeven nieuwe LNG-terminals in gebruik genomen, voornamelijk langs de Golf van Mexico. In 2023 exporteerden dit zevental samen 86 miljoen ton LNG naar Europa en Azië. Hiermee passeerde de VS in één demarrage Qatar en Australië om de grootste LNG-exporteur van de wereld te worden. Momenteel zijn er nog eens vijf Amerikaanse LNG-export terminals in aanbouw. Daarnaast liggen er in Washington DC nog eens 12 aanvragen voor bouwvergunningen, en die staan dus voorlopig op sterk water.
De republikeinen zijn ziedend. Senator Mitch McConnel, leider van de republikeinen in de senaat, noemde het opschorten van de vergunningen ‘een onderdeel van de oorlog tegen goedkope energie voor de Amerikaanse huishoudingen’. Het kan zijn dat hij hier op de lange duur de plank volledig misslaat. Hoe meer LNG de VS exporteert, hoe meer de Amerikaanse huishoudingen blootgesteld zullen worden aan de ups en downs van een wereldwijde gasmarkt. Dat die nu nog ontbreekt, maakt het mogelijk dat een Amerikaanse huishouding in 2024 voor aardgas ongeveer 80 procent minder betaalt dan een Nederlandse huishouding.
LNG met minder emissies
Kan de Amerikaanse LNG schoner? Peters denkt dat het ook in de VS mogelijk is om de CO2 en methaan-emissies terug te dringen. ‘De methaan lekkage bij de gaswinning in Nederland is zowel onshore als offshore ongeveer 0.3 procent. Noorwegen heeft vergelijkbare cijfers. We hebben hier natuurlijk geen leisteengas, maar je kunt met betere monitoring en strengere wetgeving ook in de VS die emissies terugdringen. Het is daarnaast ook een kwestie van het zo zorgvuldig mogelijk ontwerpen en bouwen van de hele productieketen.’
De Amerikaanse overheid heeft inderdaad een aantal maatregelen op het oog om emissies van aardgas en LNG terug te dringen. Zo komt de EPA, het Amerikaanse ministerie van milieu, met een methaanheffing. Bedrijven zullen aanvankelijk $900 dollar moeten gaan betalen voor iedere ton methaan die ze uitstoten boven een bepaalde drempel. Dat bedrag moet in 2026 oplopen tot 1500 dollar per ton. De Amerikaanse energiebedrijven proberen echter via hun politieke lobby’s te voorkomen dat het Congres zo’n methaanheffing in een wet zal vastleggen.
De uitbaters van de LNG-terminals vermoeden dat de evaluatie van het ministerie van economie ook zal leiden tot maatregelen. De grootste eigenaars van deze terminals – Cheniere Energy, NextDecade Corp en Sempra Energy – voelen de bui al hangen. Ze hebben daarom aangekondigd gebruik te gaan maken van het afvangen en opslaan van CO2. De terminals produceren een relatief schone CO2 stroom en de kosten van het afvangen en opslaan zullen voor een aanzienlijk deel worden gecompenseerd met een overheidssubsidie van $85 per ton CO2.
