De gestegen productiviteit van 2021, een positief signaal, kan niet voorkomen dat na de zomer van 2022 het vertrouwen van ondernemers in de industrie is gedaald. In september verslechterde de stemming voor de tweede maand op een rij.
Het vertrouwen van ondernemers in de industrie ging van 4,6 in augustus naar 2,6 in september, aldus het CBS. Dat komt vooral doordat ondernemers minder positief waren over hun orderpositie.
De stemming van ondernemers in de industrie was jarenlang vrij stabiel. In de ruim twee jaar voor maart 2020, oftewel voor corona losbarstte, daalde het cijfer dat het vertrouwen weergeeft slechts licht van 5,9 in oktober 2018 tot 3,7 in februari 2020.
Toen corona het land stillegde, zakte ook het vertrouwen in elkaar. April 2020 was het vertrouwen in cijfers uitgerukt -28,7. Dat cijfer krabbelde wel weer snel omhoog. Precies een jaar later was dat al weer net meer dan 0. In november 2021 was het zelfs 12,7, de hoogste waarde in de laatste paar jaar.
Nu de orderportefeuille weer wat minder gevuld is, zakt het vertrouwen opnieuw weg. Ook zijn de producenten voor het eerst sinds januari 2020 negatief over de verwachte productie. Het oordeel over de voorraden is wel positief, maar het is lastig dat los te zien van de wat meer lege orderportefeuille.
Ondanks dit zijn er nog steeds meer ondernemers positief over hun opdrachten dan dat er ondernemers negatief zijn. De vraag is hoe lang dat nog blijft. Meer ondernemers verwachten dat hun productie de komende maanden zal dalen, dan dat er ondernemers zijn die denken dat de productie omhoog zal gaan.
De negatieve trend is zichtbaar in vrijwel alle industriële bedrijfstakken. De elektrotechnische en machine-industrie is nog het meest positief, al is de trend daar ook omlaag. Datzelfde geldt ook voor producenten van transportmiddelen. De enigen die positiever naar de toekomst kijken zijn de ondernemers in de metaalindustrie.
Afzetprijzen omhoog
Wat niet meehelpt is dat de afzetprijzen in de Nederlandse industrie flink gestegen over de afgelopen twaalf maanden. In augustus waren de prijzen liefst 24,6% hoger dan in augustus 2021. Dat is iets lager dan in juli, de stijging was toen 28% in twaalf maanden, maar nog steeds enorm groot.
Niet verrassend is dat de grote prijsstijgingen vooral zijn te wijten aan toegenomen kosten voor energie, grondstoffen en transport. De oorlog in Oekraïne zorgt voor extra druk op de prijzen, bovenop de prijsstijgingen die ontstonden door het snelle herstel van de economie na de coronacrisis. Het is nog dramatischer wanneer enkel op de aardolie-industrie wordt ingezoomd. In die industrie waren in augustus de prijzen 81,9% duurder dan in augustus 2021. In juli lagen de prijzen 94,4% hoger dan een jaar eerder. De prijzen stegen in de chemische industrie met 28,1% in augustus en 38,15% in juli ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder.
