De Alzamora RZ is een energiezuinige rode paprika: hij is te kweken bij iets lagere temperaturen, zonder dat de kwaliteit van de paprika’s afneemt, of de vatbaarheid voor schimmelvorming toeneemt. Een schot in de roos voor telers, helemaal nu de gasprijzen flink zijn gestegen. Hoe is deze energiezuinige paprika ontwikkeld?
R&D is doorgaans een onderneming van de lange adem. Aan de meeste R&D-projecten wordt dan ook vele jaren gewerkt, waarbij de uitkomst van tevoren allerminst vaststaat. Naar aanleiding van de R&D Top 30 lichten we in de reeks “R&D-projecten uitgelicht” enkele bijzondere R&D-projecten uit.
“Het veredelingsproces verschilt per gewas heel sterk”, vertelt Martijn Eggink, directielid met als aandachtsveld R&D. De wortel bijvoorbeeld is een tweejarig gewas, terwijl paprika en tomaat al drie tot vier maanden na het uitzaaien vruchten met zaden vormen en dus meer generaties per jaar kunnen ontwikkelen. Eggink: “Daarom duurt het bij wortel wel tot zestien jaar voor we een nieuw ras hebben ontwikkeld, terwijl dat bij paprika en tomaat rond de zes jaar ligt.” Wat wél overeenkomt tussen veel gewassen is dat er vaderlijnen en moederlijnen worden ontwikkeld, met elk hun gewenste en vaak complementaire eigenschappen, waarna uit de kruising tussen beide er hybride planten ontstaan met een totaalpakket aan gewenste eigenschappen.
Rijk Zwaan is wereldwijd georiënteerd, met R&D-hoofdlocaties in Nederland, Frankrijk en Spanje en meer dan 30 dochterondernemingen wereldwijd verspreid, waaronder zogenoemde Trial Stations. Hiermee heeft het veredelingsbedrijf testlocaties in alle mogelijke klimaatzones, want plantenrassen zijn sterk gevoelig voor lokale omstandigheden, zoals temperatuur en luchtvochtigheid, maar ook lokale ziektedruk.
Eggink: “De laatste tien jaar hebben we sterk ingezet op het beter begrijpen van de biologie van de plant. We hebben drie hoofdafdelingen binnen onze R&D: biotechnologie, fytopathologie en zaad technologie. In elk van deze afdelingen is de nadruk meer komen te liggen op het beter begrijpen van de biologie van de gewassen door te onderzoeken welke genen voor welke eigenschappen verantwoordelijk zijn.” Hoewel er steeds meer genen van de gewassen in kaart worden gebracht, benadrukt Eggink dat niet alleen het bedrijf, maar de gehele academische wereld nog steeds meer niet dan wel weet. “We weten bijvoorbeeld wel welke genen de kleur van de vrucht bepalen, maar niet welke genen er allemaal betrokken zijn bij bijvoorbeeld de intensiteit van de kleur. En bij complexe eigenschappen zoals opbrengst is het duidelijk dat er veel verschillende genen een rol spelen, ook in interactie met elkaar, maar de identiteit kennen we nog maar zeer beperkt.”
Rijk Zwaan gebruikt veel biostatistiek met grote datasets en AI-gestuurde modellen in zijn R&D. Deze voorspellen bijvoorbeeld of een volgende generatie planten bij doorkweken een grotere vrucht oplevert. Zo kunnen veredelaars steeds gerichter kruisingen maken, waarbij een belangrijk deel van het werk ook op trial & error en vakmanschap gebaseerd blijft.
De Alzamora RZ is op een licht ongebruikelijke wijze ontwikkeld. Eggink: “We zijn gestart door met telers, onze commerciële collega’s en teeltspecialisten een ideaalprofiel voor een paprikaras op te stellen. Daar kwam een hele korte, compacte maar open plant uit, met weinig zijscheuten en grote vruchten. Met dat profiel is de veredelaar aan de slag gegaan om moeder- en vaderlijnen te ontwikkelen.” Op een gegeven moment waren er hybriden die voldeden aan grote delen van het ideaalprofiel, maar net niet helemaal. Tóen brak in 2021 echter de energiecrisis uit, waardoor het energiebesparende aspect van de paprika veel belangrijker werd. Eggink: “Telers wilden opeens een paprikaplant die bij lagere temperaturen geteeld kon worden. Ons bijna-ideaalras had al 95% van de eigenschappen die er toen opeens gevraagd werden.” De stap naar de Alzamora RZ was in dat stadium een relatief kleine en zo werd een nieuw paprikaras geboren.
